Erdek Cumhuriyet Meydanı ve çay bahçelerinin dünü-bugünü

Belediye Başkanı Hüseyin Sarı, Erdek Cumhuriyet Meydanı Düzenleme Projesi’nin dünü-bugünü hakkında sosyal paylaşım sitesinden ayrıntılı bilgi verdi. Türkiye’nin ilk turizm beldesi olan Erdek’in imar planlarının önce mülga İmar ve İskan Bakanlığı’nca 1968 yılında revize edilerek Belediye Meclisi’nce onaylandığını vurgulayan Sarı, şunları söyledi:
“Çay bahçelerinin bulunduğu mülkiyeti Belediyemize ait ilçemiz Yalı Mahallesinde tapunun pafta:28, ada:293, parsel:4`de kayıtlı taşınmazın bulunduğu alan, 1968 yılı imar planlarında; turistik açık kahve ve gazino alanı, sonrasında revize edilen 1988 yılı imar planlarında da; gazino ve çay bahçesi alanı olarak planlanmıştır.
Mülga Kültür Bakanlığı Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu`nun 15/03/1993 tarih ve 3094 sayılı kararıyla; İlçemiz Yalı Mahallesi tapunun pafta:28, ada:293, parsel:4’de kayıtlı “Kargir Binaları Bulunan Çay Bahçeleri” vasıflı taşınmazın üzerindeki ağaç ve ağaç toplulukları, tescil edilerek, içinde çay bahçelerinin de bulunduğu alan Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 15/03/1993 tarih ve 3094 sayılı kararı ile birinci derece doğal sit alanı ilan edilerek, Bursa KTBKK Müdürlüğü`nün 11/03/1993 tarih ve 528 sayılı yazısıyla Belediyemize bildirilmiştir. Bahse konu karar toplantısına belediyemiz temsilcisi davet edilmemiştir. Karar eki sit sınırı paftası, bugüne değin belirlenmemiş ve tarafımıza gönderilmemiştir.
Onaylı imar planlarında gazino alanı olarak planlanan ve mülkiyeti Belediyemize ait 293 ada, 4 parselin batı kısmında belediyemize ait 2 (iki) adet kafeterya yapılarak, 12/08/1998 tarih ve 8/25 sayılı Yapı Kullanma İzin Belgesi düzenlenmiştir.

İlçemiz Erdek`in kent merkezinde yer alan ve kentle bütünleşen çay bahçeleri 1960`lı yıllarda yapılmış, sonrasında 1974 yılında çay bahçelerinde düzenleme ve iyileştirme çalışmaları yapılmıştır. Geçen 41 yıl içinde hem fonksiyon hem de konstrüksiyon açısından ekonomik ömrünü tamamlamıştır. Gerek 1974 yılında yapılan imalatlar, gerekse ilave yapılan kaçak imalatlar, özgün nitelikte olmayıp, KENTİMİZİN EN GÜZEL MANZARAYA SAHİP OLAN KENT MERKEZİ İMAR ADALARI, CUMHURİYET MEYDANI VE NEYYİRE SITKI CADDESİ İLE LİMAN, DENİZ VE ZEYTİNLİ ADA ARASINDA BİR YERDE GİBİ HEM YAYA ULAŞIMINI HEM GÖRSEL VE İKLİMSEL İRTİBATI KESMİŞTİR.
Bu amaçla, 1974 yılında doğal malzeme kullanılmadan betonarme usulleri inşa edilmiş ilk imalatların ve üzerine ilave edilen kaçak kısımlarında yıkılması, kentin, kent merkezi ve liman kesişiminde yer alan ve doğal sit alanı olan bu alanın yeniden projelendirilmesi kentsel yaşamla doğal güzellikleri bir arada barındırarak kucaklaşmasının sağlaması açısından çok büyük önem arz etmektedir.
Bu nedenle eski ve yıpranmış görüntüye sahip çay bahçelerinin modern bir görünüme kavuşturulması amacıyla belediyemizce çalışmalara başlanmış ve ilk olarak;
• Balıkesir Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonun 24/10/2014 tarih ve 222 sayılı gündeminde alınan yıkım kararına istinaden, çay bahçelerinin ilave kısımlarının yıkımına başlanmış ve tamamlanmıştır.
• İlave kısımların yıkım çalışmaları sırasında zarar gördüğü tespit edilen ağaçların Orman İşletme şefliğinin raporu doğrultusunda tespit edilen 4 (dört) adet ağacın yerine yenisinin dikilmesi şartıyla kesilmesine, 5 ve 6 no’lu ağaçların Orman İşletme Müdürlüğü’nün görüşü doğrultusunda gereğinin yapılmasına; Balıkesir Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonun 18/12/2014 tarih ve 227 sayılı gündeminde karar verilmiştir.
• Balıkesir Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonun 18/12/2014 tarih ve 227 sayılı gündeminde; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 15/03/1993 tarih ve 3094 sayılı kararı ile birinci derece doğal sit alanı sınırının teknik rapor eki haritada belirtildiği şekliyle uygun olduğuna karar verilmiştir.
Balıkesir Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonun kararları doğrultusunda belediyemizce hazırlanan projeler, onaylanmak üzere; Balıkesir Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne 19/01/2015 tarih ve 23365909/10 sayılı yazımız ekinde gönderilmiştir.
Hazırlanan öneri proje ile amaç;
• kent merkezini doğa ve denizle kucaklaştırmak, yaya geçişlerini sağlamak, görsel ve iklimsel geçirgenliği sağlamaktır.
• Bu kapsamda, kıyıya dik olarak inen caddelerin, limana yaya geçişi olarak devam etmesinin sağlanması amaçlanmıştır. Bu nedenle de 1970`li yıllarda yapılan betonarme çay bahçelerinin bazıları kaldırılarak yerleri değiştirilmiştir. Bahse konu alanda toplam 8 adet olan çay bahçesi sayısı, 6`ya düşürülmüştür.
• İlçenin en büyük meydanı ve tören alanı olan Cumhuriyet Meydanı liman dolgu alanı ile bütünleştirilmiştir.
• 1997 yılında yapılan kafeteryalar korunmuştur.
• Çay bahçelerinin toplam kapalı alanları yaklaşık 80x8=640 m2 den 45x6= 270 m2 ye düşürülmüştür.
• Proje tamamen sökülüp takılabilir çelik konstrüksiyondan planlanmış olup, binaların görünmemesi için şeffaf cam ve ayna giydirme olarak kaplanması planlanmıştır.
• Binaların çatıları da bahçe çatı olarak planlanarak doğal bir görüntü sağlanması hedeflenmiştir.”