CHP Balıkesir Milletvekili Namık Havutça, ürün bazında zeytine destek yapılmadığını zeytinyağına da üretici için yetersiz destekleme yapıldığı söyledi. Zeytinyağına 2012 yılı için kg başına 50 kuruş destekleme yapıldığını belirten Havutça, "Zeytincimizin karşısındaki Avrupa Birliği`ndeki üreticiler bu ülkelerde yaşanan ekonomik krize rağmen destek alıyor. Avrupa Birliği, destekleri azaltmaya yönelik çalışmalarına rağmen bugün zeytinyağında üreticiye yaklaşık 2,5 TL destek veriyor. Türkiye`de zeytinyağı üreticisi 50 kuruş, zeytin üreticisi ise desteklenmiyor" dedi.
Zeytin üreticisinin her yılı zararla kapattığına dikkat çeken Havutça, başta mazot olmak üzere girdi maliyetlerinde sürekli artış olduğunu ancak zeytinin fiyatının yerinde saydığı, hatta gerilediğini söyledi. Havutça, "AKP hükümetleri öncesi, 1 kilogram zeytinyağı ile 3 litre mazot alınırken, bugün üreticimiz 1 kilogram yağ ile 1 litre mazot alıyor. Son 10 yılda mazot yüzde 400 artmış. Gübre ve ilaç maliyetleri de yüzde 400 civarında artış göstermiş. Son 10 yılda sofralık zeytin fiyatı ortalama 2.92 TL/kg olarak seyretmiştir. TÜİK verilerine göre de zeytin fiyatı 2012`de yüzde 4 artmıştır. AKP iktidarında zarar etmeyen üretici kalmamıştır" diye konuştu.
Kanun teklifi ile 5488 Sayılı Tarım Kanunu`nun 19`uncu maddesine "Zeytin fark ödemesi desteği" başlığı altında bir bent ekleniyor. Buna göre, zeytin üreticilerine, üretim maliyetleri ile iç ve dış fiyatlar dikkate alınarak fark ödemesi desteği verilmesi, üreticinin gelir kayıplarının önlenmesi için her yıl Bakanlar Kurulu tarafından prim bedelinin belirlenmesi öngörülüyor.
Havutça, kanun teklifi gerekçesinde şu bilgilere yer verdi:
TÜİK 2011 yılı verilerine göre; Türkiye`de 798.000 hektar alanda, meyve veren 117.941, meyve vermeyen 37.486 zeytin ağacı bulunmaktadır. Sofralık zeytin üretimi 550. 000 ton, yağlık zeytin üretimi ise 1.750.000 tondur.
TÜİK`in 31 Aralık 2012 tarihinde açıkladığı "Bitkisel Üretim İstatistikleri" verilerine göre zeytin %4 oranında artmıştır. Yine TÜİK`in 30 Nisan 2012 tarihinde açıkladığı "Bitkisel Ürün Fiyatları ve Üretim Değeri" verilere göre sofralık zeytin fiyatı %2,4 oranında artış ile 3,12 TL olarak gerçekleşmiştir.
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi verilerine göre 2012 yılında zeytinin kilo maliyeti bölgelere göre değişmekle birlikte 1.18 TL ile 1.80 TL arasında gerçekleşmiştir. Balıkesir gibi zeytinciliğin önemli olduğu bölgelerin bazılarında ise kilo maliyeti 2 TL`yi bulmuştur. Yine, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi verilerine göre, zeytinyağının kilo maliyeti ise 5.5 TL ile 6 TL arasındadır.
Ancak bu maliyetler başta mazot olmak üzere girdi maliyetlerinde artış olması nedeniyle sürekli artış göstermektedir. 1 litre mazot 2002 yılı Ocak ayında 94 kuruş yani 1 TL`nin altında, 2002 yılı ortalaması 1 lira 9 kuruş iken, 6 Şubat 2013 itibariyle mazotun litresi 4 lira 20 kuruş olmuştur. 10 yılda mazottaki artış yaklaşık olarak % 400`dür. Özellikle, mazotta KDV ve ÖTV nedeniyle Türkiye`de üreticiler dünyanın en pahallı mazotunu kullanmak zorunda kalmaktadır. AKP hükümetleri öncesi, 1 kilogram zeytinyağı ile 3 litre mazot alınırken, bugün üreticimiz 1 kilogram yağ ile 1 litre mazot alabilmektedir.
Gübre ve tarım ilaçları da benzer şekilde yaklaşık % 400 artış göstermiştir. Ancak gübre ve mazota verilen destek bazen 1-2 kuruş artırılmış, bazen hiç artırılmamıştır. Zeytin üreticisi ise devlet desteğinden mahrum bırakılmıştır. Zeytin üreticisinin, 2009 - 2012 yılları arasında üretimde başlıca masraf unsurları olan teras ve çit onarımı % 100, toprak işleme % 116, budalama ve aralama % 31, ilaç masrafı ve işçiliği % 300 oranlarında artmış, 2009 yılında üretim masrafı toplamı yaklaşık 562 TL`den 2012 yılında yaklaşık 782 TL`ye çıkmıştır.
Her yıl zeytincinin maliyeti çok hızlı artış gösterirken sofralık zeytindeki artışlar ise yerinde saymış hatta gerilemiş, maliyet ve fiyat arasındaki makas açılarak üretici her yıl zarar etmiştir.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ise bu dönemde zeytincilik konusunda daha çok üretimi artırıcı hedefler ortaya koymuş, üretimin artması da tek başına bir anlam ifade etmemiştir. Üretilen zeytin ve zeytinyağının tüketiminde ve ihracında ihraç edilmesinde yaşanan sorunlarla beraberinde maliyetlerin kontrol edilememesi, zeytincimizin, Dünya zeytincileri rekabet gücünün olmayışı üreticinin sorunlarını giderek büyütmüştür. Zeytincimizin karşısındaki Avrupa Birliği`ndeki üreticiler bu ülkelerde yaşanan ekonomik krize rağmen destek almaktadır. Avrupa Birliği, destekleri azaltmaya yönelik çalışmalarına rağmen bugün zeytinyağında üreticiye yaklaşık 2,5 TL destek verirken, Türkiye`de zeytinyağı üreticisi 50 kuruş almakta, zeytin üreticisi ise desteklenmemektedir.
Bu kanun teklifi, bütün bu olumsuz gelişmeler karşısında zeytin üreticisinin de devlet tarafından desteklenmesi, Dünya ve Avrupa Birliği zeytin üreticileri ile rekabet edebilir bir güce erişmesi, zeytin üreticisinin girdi maliyetlerindeki kontrol edilemez artışlar karşısında korunması için hazırlanmıştır.
5488 Sayılı Tarım Kanunu`nda değişiklik yapılması hakkındaki kanun teklifi
MADDE 1- 5488 Sayılı Tarım Kanunu`nun 19`uncu maddesine aşağıdaki bent eklenmiştir:
"h) Zeytin fark ödemesi desteği: Zeytin üreticilerine, üretim maliyetleri ile iç ve dış fiyatlar dikkate alınarak fark ödemesi desteği verilir. Zeytin üreticisinin gelir kayıplarını önlemek üzere her yıl ödeme miktarları Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir. Fark ödemesinden yararlanacak zeytin üreticilerinden üretim faaliyeti ve ürünlerin satışına ilişkin belgeler istenebilir."
MADDE 2 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
