Havran İlçesi Hallaçlar Köyü nüfusuna kayıtlı emekli zabıt kâtibi Hasan Demirbaş, 2003 yılında emekli olduktan sonra doğup büyüdüğü `Hallaçlar Köyünün ve Ailesinin Soy Ağacını` araştırmak için gitmedik il ve ilçe bırakmadı. Afganistan`ın Belh şehrinde bulunan `Halaçlar Türklerinin` yaşamlarını araştırmak için gitmeye kalkınca, parası yetmedi ve amacına ulaşamadı ana son olarak Afyon iline bağlı Dinarlı Avukat Mehmet Özalp`ın `Marsyas`ın İlinden" adlı tarihi belgesel olan eserini incelemeye başladığını açıklayan Hasan Demirbaş, "Kitabımı bastıramadım. Üzgünüm. 10 yıldır topladığım bilgileri ve belgeleri bir kitapta toplamak istiyordum ama ekonomik nedenlerle bir türlü bu kitabımı tamamlayıp bastıramadım" dedi.
"HALLAÇ TÜRKLERİ TARİHİNE" DERİN DALDI
Emekli olduktan sonra elindeki emeklilik parası ile `Köyünün ve Ailesinin Soy Ağacını` araştırmak için Beyazıt Devlet Kütüphanesinde l4 gün çalışma yapan emekli zabıt kâtibi Hasan Demirbaş, Prof. Dr. Osman Turan`ın `Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi` isimli kitabında Gazneli Sultan Mahmut`un ordusunda bulunan `Halaç Türklerinin` Hindistan fetihlerinde savaşlara katıldıkları bilgisine ulaştı. `Halaç Türklerinin` doğduğu köy olan Balıkesir`in Havran ilçesine bağlı Hallaçlar Köyü ile çağrışım yaptığını belirten Hasan Demirbaş, Tarihçilerle yaptığım değerlendirmeler sonucu bana tavsiye edilen diğer kitapları incelemeye başladığını söyledi. Beyazıt Devlet Kütüphanesinde yaptığı çalışmalardan elde ettiği bilgiler sonucu Afganistan`ın Belh şehrinde bulunan Halaçlar Türklerinin yaşadığını öğrendi ama Afganistan`ın Belh şehrinde Halaçlar Türklerinin yaşadığı bölgelerde incelemeler yapmak üzere Ankara`ya giderek Afganistan Büyük Elçiliğinde Pasaport işlemlerini tamamladı fakat maddi yetersizlikler sonucu araştırmalarını iptal etti.
M.S. 603 yıllarında İran`ın doğusu ve Soğdiana bölgesinde kurulan Pencikent Devleti`nin Halaç Türkleri tarafından kurulduğu, l296-l3l6 yılları arasında Hindistan`ın Yeni Delhi şehrinde kurulan Alaeddin Muhammed Halaçi Devleti olduğunu da belirten araştırmacı Hasan Demirbaş, "Şu anda Edremit ve Havran yöresine gelen Türk Boylarının Harzemşahlardan olup, olmadığı çünkü bu konularda bazı bilgilere sahip olduğum için l402 yılında Timur ve Yıldırım arasında geçen savaş nedeniyle Bursa üzerinden Havran yöresine gelen Türk boylarının da Harzemşahlar olduğu tarihi belgelerle iddia ediliyor. Netice olarak Havran yöresine gelen Türk Boylarının Harzemşahlar olduğu hususlarında belgeler elde ettiğimde araştırmalarım ile tamamlanacaktır" dedi.
Demirbaş, Hallaçların İran, Kafkasya ve Anadolu`dan Ege denizine kadar olan bölgede hâkimiyet kuran ve dünyada ki ilk denizci Türkler olarak tanınan Saka Türklerinin de bir akrabası olduğunu ve Türkiye`nin her ilinde `Hallaç` adını taşıyan köyler bulunduğunu söyledi.
HAVRAN`IN HALLAÇLAR KÖYÜ VE HALLAÇLIK
Kocadağların eteklerinde bulunan ilçeye uzaklığı 20 kilometre olan Hallaçlar Köyü 1890 yılında Ahmet Vefik Paşa tarafından konargöçerlik ile devam eden, hayvancılıktan kaynaklanan geçimleri zorunlu yerleşime tabi tutulmuş ve köylerinin adına da boylarından ve mesleklerinden gelen Hallaçlar Köyü adı verilmiş.
Hallaçlar Köyün adı isminden de anlaşılacağı gibi yün ve pamuğu kabartmak için kullanılan araç hallaç`tan gelmektedir. Uzun zaman önce köyün şimdiki merkezine göçmen hallaçlar gelip konaklar ve çevrede dağınık halde yaşayan Yörüklerin para karşılığı yatak ve yorganlarını kabartırlardı. Zamanla etrafta dağınık yaşayan insanların hallaçların konakladıkları yere toplanıp köy kurmasıyla köye Hallaçlar ismi verilmiştir. Fakat zamanla pek çok el sanatı gibi bu mesleğin de ortadan kalkmasından dolayı günümüzde köyde hallaca rastlanmamaktadır. Yapılan araştırmalarda köye ilk gelenlerin Orta Asya`dan buralara geldikleri daha sonra çoğalmaları neticesinde bölgeye sığmadıkları için dağıldıkları belirlenmiştir.
Hallaç: Hallaç ise okun yayı gibi bir alettir, kullanım alanı ise yün ve pamuğu yumuşatmaktır. Hallaç pamuğu, hallaç ile yumuşatılan çok yumuşak pamuktur.
Enver Dolgun
