TÜİK, hane halkı tüketim harcamalarını açıkladı

Hane halkı bütçe araştırmasının 2014 yılında elde edilen sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hane halklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı % 24,8 oranıyla konut ve kira harcamaları alırken, harcamaların % 19,7´si gıda ve alkolsüz içeceklerden oluştu.
Hane halkları toplam harcamalarının % 2,1´ini sağlık harcamalarına, % 2,4´ünü ise eğitim hizmetleri harcamalarına ayırdı. Hane halkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 2 bin 848 TL oldu. Hane halkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 2013 yılında 2 bin 572 TL iken 2014 yılında 2 bin 848 TL olarak tahmin edildi.
Harcama türlerinin payı 2013 yılına göre önemli ölçüde değişmedi. Araştırmanın 2013 ve 2014 yılı sonuçları karşılaştırıldığında, 2013 yılında % 19,9 olan gıda ve alkolsüz içecekler payının 2014´de % 19,7 olduğu, giyim ve ayakkabı harcamaları payının % 5,3 iken % 5,1, konut ve kira harcamaları payının % 25 iken % 24,8, haberleşme harcamaları payının % 4 iken % 3,7, kültür ve eğlence harcamaları payının ise % 3,1 iken % 3 olduğu görüldü.
Alkollü içecek, sigara ve tütün harcamalarının % 4,2 olan payı, sağlık harcamalarının % 2,1 olan payı, eğitim hizmetlerinin % 2,4 olan payı ile çeşitli mal ve hizmet harcamalarının % 4,3 olan payı 2014 yılında değişmedi. Diğer yandan 2013 yılında % 6,6 olan mobilya ve ev eşyası harcamaları payı 2014´te % 6,8, % 17,4 olan ulaştırma harcamaları payı % 17,8 ve % 5,9 olan lokanta ve otel harcamaları payı ise % 6 oldu.
Düşük gelirli haneler, yüksek gelirlilere göre gıdaya iki kat daha fazla pay ayırdı.
Gelire göre sıralı % 20´lik gruplar itibariyle tüketim harcamalarının 2014 yılındaki dağılımına bakıldığında, birinci % 20´lik grupta (en düşük gelir grubu) yer alan hane halklarının gıda ve alkolsüz içecekler harcamasına ayırdığı pay % 28,8 iken, beşinci % 20´lik gruptaki (en yüksek gelir grubu) hane halklarının ayırdığı payın % 15,1 olduğu görüldü. Eğitim hizmetleri harcamalarının oranı ise birinci % 20´lik grup için % 0,6 seviyesindeyken beşinci % 20´lik grup için % 4,2 oldu.
Toplam gıda ve alkolsüz içecekler harcamasının % 12,4´ü gelire göre sıralı birinci % 20´lik grupta yer alan hane halkları, % 28,4´ü ise beşinci % 20´lik grupta yer alan hane halkları tarafından yapıldı. Konut ve kiraya yapılan harcamaların % 11,2´si birinci % 20´lik grupta yer alan hane halklarına ait iken % 32,5´i beşinci % 20´lik gruptaki hanelerde oluştu.
Toplam eğitim hizmetleri harcamalarında ise birinci % 20´lik grubun payı % 2,2 iken beşinci % 20´lik grubun payı % 64,7 oldu. Ulaştırma için yapılan harcamaların sadece % 4,2´si birinci % 20´lik grupta yer alan hane halklarına ait iken % 45,7´si beşinci % 20´lik grup tarafından yapıldı.
Temel gelir kaynağına göre harcama kalıplarının da değiştiği görüldü . Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hane halkları gıda ve alkolsüz içecekler harcamasına % 18,3 oranında pay ayırırken, emeklilik geliri olan hane halklarının ayırdığı pay % 24,2 oldu. Konut ve kira harcamalarına ayrılan payın en yüksek olduğu grup % 34,2 ile temel gelir kaynağı diğer karşılıksız transfer geliri (dul, yetim, yaşlılık maaşı, yardım vb.) olan hane halkları iken % 21,8 ile en düşük pay ayıranların temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hane halkları olduğu görüldü. Temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hane halklarının toplam harcamasının % 20,1´i ulaştırma harcaması iken temel gelir kaynağı diğer karşılıksız transfer gelirleri olan hane halklarının toplam harcamasının % 9,5´ini ulaştırma harcamaları oluşturdu.