Halk şairlerimiz arasında, özgürlüğün ve kavganın sembol ismidir. Yiğit; adaletli, inançlı bir insan tipidir. Şiirlerinde coşkulu duygularla dostluk, kahramanlık, aşk, doğa sevgisi çok sade ve yalın bir dille anlatılır.
Köroğlu efsanesi Azerbaycan´da çok yaygındır. Ayrıca Anadolu insanının yüreğinde de mertliğin sembolüdür.
Babasının adı Yusuf´tur. Yusuf Bolu Beyinin seyisidir. Bey at meraklısıdır. Günün birinde Yusuf´u iyi cins bir at bulmaya gönderir. Tay, çelimsiz, zayıf ve çirkin sayılabilecek bir yapıdadır. Bunun üzerine Bey, seyisin gözlerine mil çektirir.
Yusuf da oğlunu ve tayı alarak memleketi terk eder. Oğluna da tayı nasıl besleyeceğini anlatır. Ruşen Ali tayı gizli bir yerde besler büyütür. Tay belli bir zaman sonra adeta kanatlanıp eşsiz bir küheylan olur.
Efsaneye göre Yusuf ile Ruşen Ali, Aras Nehrine giderler. Orada Bingöl´den inecek üç sihirli köpüğü beklerler. Ancak Ruşen Ali köpüksüz suyu babasına verir. Köpükleri kendi içer. Yusuf da bu duruma üzülürken, diğer yandan sevinir. Zira oğlu kendisinin intikamını alacaktır. Vaziyet böyledir.
Bu üç köpükten bir Köroğlu´na sonsuz hayat, biri yiğitlik, biri de şairlik sağlar.
Yusuf, oğluna intikamını almasını tavsiye ettikten sonra ölür.
Ruşen Ali, nam-ı diğer Köroğlu Kır-At ile dağlara çıkar.
Bezirganlardan, Paşalardan, Beylerden alır; fakir fukaraya dağıtır.
Köroğlu efsanesi yüz yıllarca korunup, günümüze kadar sürer gelir.
Rivayete göre 16. Yüzyılda Bolu dağlarında hüküm sürmüştür.
Namı taaa Orta Asya´ya kadar yayılan Köroğlu delikli demir icat olduktan sonra yanındakileri dağıtır ve kendisi de kırklara karışıp kaybolur.
Bu arada yazıma Köroğlu´ndan bir şiir ile son vereyim?
?Benden selam olsun Bolu Beyi´ne
Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır
Ok gıcırtısından kalkan sesinden
Dağlar seda verip seslenmelidir
Düşman geldi tabur tabur dizildi
Alnımıza kara yazı yazıldı
Tüfek icad oldu mertlik bozuldu
Eğri kılıç kında paslanmalıdır
Köroğlu düşer mi yine şanından
Ayırır çoğunu er meydanından
Kırat köpüğünden düşman kanından
Çevrem dolup şalvar ıslanmalıdır?
