Bandırma yangını (Yunan fecâyii)

Bandırma´nın, düşman işgalinden kurtuluş günü olan 17 Eylül 1922´de, Yunanlılar, Bandırma´yı ateşe vererek kaçmışlardı. O dönemi, 18 Eylül 1338´de, kurtuluşu yaşayan Bandırmalı Emin Bülent, kaleme almıştı. Bu yazı, 1339´da, ?Mahmut Bey Matbaası?nda basılmıştı. Bu yazıyı, Balıkesirli araştırmacı-yazar Aydın Ayhan sadeleştirmişti. Günümüz Türkçe´sine uygun duruma getirilen, ?Bandırma yangını-Yunan faciası? başlıklı yazıyı aşağıda sunarken, bu yazının, Bandırma basınında ilk kez yayınlandığına dikkat çekiyorum. Önder BALIKÇI Gazeteci-Yazar
Nâşiri: Emin Bülend
Mahmud Bey Matbaası, 1339
(Bu hâtıratın önemi, Bandırma kurtulduğu gün kaleme alınmış ve hemen ince bir kitapçık halinde bastırılıp dağıtılmış olmasındadır. Şimdiye kadar hiç bir hâtıra bu kadar güncel olarak yazılıp kamuoyuna sunulmamıştır. Yeni yazıya çevrilirken birkaç sâdeleştirme dışında metnin diline dokunulmadı.)
?Taarruz haberi semâlarda bir top gibi patlamıştır. İkibuçuk seneden beri Türkler´i gölgemizden ürkecek kadar korkak yapan zâlim Yunanlılar daha ilk taarruzda müthiş telâşa düştüler. Esir bulunduğumuz müddet zarfında geçinmek yüzünden öğrenmeğe mecbur olduğumuz o mel´un lisan (Rumca) sahipleri öyle anlaşılıyor ki bir an evvel kaçabilmek için çırpınıyorlardı. Şaşkınlıkları âdeta lisanlarından, hareketlerinden anlaşılıyordu. Bu vaziyeti gören biz Türkler kalbimize sığamayacak derecede bir hisle seviniyorduk. Fakat bu hareketimizi Yunanlılar´a sezdirmemek için o kadar dişimizi sıkıyorduk ki, iki Müslüman âdeta yekdiğerine selâm vermekten çekiniyordu. Çünkü gerek Yunanlılar gerek Rumlar ve Ermeniler ve gerekse Rumyos Çerkesler lehimize olarak söyleyeceğimiz yalnız bir kelime için, söyleyen ve dinleyen zavallı Müslümanlar´dan birkaçının felâket ve mahvını intâc edecekti. Bu gibi vak´alar işgâl müddetince defâatle şâhid olduğumuz vuk?atlardandı.
Meselâ; zikredilen anâsırdan herhangi birinin velev ki o kimse kendi milleti indinde hakîr bir kimse olsun, Müslümanlar´dan bir şahsa karşı en ehemmiyetsiz veyahut hiç asılsız bir sebeple o kahrolası Yunan Hükûmeti´ne şifâhî bir ihbaratta bulunur. Daha doğrusu hükûmete değil bir Yunan neferine: ?Afto eginos!? gibi bir iki kelime Rumca ile bir Türk´ü gösterse , zavallı Müslüman yaka-paça ?Burus felaki? cümlesiyle tevkifhâneye isâl olunurken yolda tesadüf eden Rum ve Ermeni çocukları yalan-yanlış ilâvelerle; ?Afto Kemalist !? diye gürültüye başladı mı, işiten kefere çoluk çocuk, erkek, kadın bir cemm-i gafîr ile kapatırlar. Bu zavallı mevkuf ne aranır, ne sorulur, iki ay sonra ifadesi alınır, şâhide, isbâta lüzum görmeden asgarî beş sene olmak üzere tecziye edilir. Mevk?fun ifadesi alınıncaya kadar pek ender müstesnâsı olmak üzere ihtilâttan menedilir. Bu hakîkat karşısında mümkün mü bir kimse siyâsî bir kelime sarf etsin?.. Devamı Yarın