BORÇ YİĞİDİN KAMÇISI MIDIR? YOKSA?

Başlıktaki soruya cevap vermek gerekirse, kanaatimizce borç yiğidin kamçısı değil bilakis, sırtındaki kambur ve ayağındaki prangadır. Zira, borç insanın psikolojisini olumsuz etkiler, hayat enerjisini tüketir, eş-dost ilişkilerini bozabilir bazen de aile içi huzursuzlukların ana kaynağı olabilir.
Peygamber Efendimiz ağır borç altında kalmaktan Allah´a sığınırdı. Sebebini soran Hz. Aişe´ye ?Borçlu kişi, (belki) konuşurken yalan söyler, söz verdiğinde sözünü yerine getirmez!? cevabını vererek, borcun insanları ne denli olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekiyordu.
Kıymetli okurlar bununla birlikte, ?Allah kimseye muhtaç etmesin´ duası bizim hüsnü kuruntumuz. Hiç kimseye muhtaç olmayan, es-Samed olan yalnızca Yüce Allah´tır. Fakat insan insana muhtaç olur ve insan insanın yurdudur. İnsan, insanlarla yardımlaşarak hayatını idâme ettirebilir.
Bu bağlamda insan borç istemek ve almak durumunda kalabilir. Borç istemek insanın hayatta en zor teşebbüs ettiği fiillerden biridir. Kişi kendi ailesinden bile borç isterken hâlden hâle girer. Çünkü borç istemek, insan onurunu zedeler.
İslâm´da karz-ı hasen olarak tabir edilen bir ahlaki terim vardır. Peygamberimiz(sav) ihtiyaç sahibi bir kimseye ödünç vermeyi bu şekilde ifade ederek, borç vermenin dinî değerine ve erdemli bir davranış oluşuna dikkat çekmiştir.
Müslümanların birbirlerine borç vermeleri, aralarındaki dayanışmayı ve sevgiyi artırır. İhtiyaç içinde olan kimselerin İslâmca yasaklanan farklı yollara tevessül etmelerinin önüne geçer.
Allah´ın lütfundan zenginleştirdiği varlıklı bir mümine yakışan tavır, borç isteyen kardeşine yardımcı olmak ve alacağı hususunda kolaylık sağlamaktır. Çünkü Peygamber Efendimiz, bir defasında satarken, alırken ve alacağını isterken anlayışlı ve hoşgörülü davrandığı için Allah tarafından bağışlanan bir kimseyi ashâbına örnek olarak anlatmıştı.
Yine Peygamberimiz, ödeme güçlüğü çeken borçluya kolaylık sağlayan ya da alacağı borca ihtiyacı yoksa alacağından vazgeçen kimsenin kıyamet günü, Allah´ın özel himayesinde ve O´nun rahmetine nail olacağını haber vermiştir.
Sevgili okurlar, borç alan kimseye önemli sorumluluklar düşer. Borçlunun aldığı borcu kayıt altına alması ve şahit tutması Kur´an´ın tavsiyesidir. Borç alan kimse ödeme niyetiyle borç almalıdır. Ki, peygamberimizin haber verdiğine göre ?ödeme niyetiyle borç alana Allah onun ödemesini kolaylaştırır. Yoksa Allah onun malını telef eder.´
Rasûlüllah ?Sizin en hayırlınız, borcunu en iyi şekilde ödeyeninizdir.? ?Maddî imkânı olan kişinin borcunu bekletmesi zulümdür.? buyurur. Zira şehit olmak bile borcu düşüren bir durum değildir.
Rasûlüllah cenaze namazını kıldırmadan önce cenazenin borcunun olup olmadığını sorar; borcu varsa ya öder ya da ödenmesi için kefil bulunurdu, sonra namazını kıldırırdı. Bu örnek en başta borcun ne kadar önemli bir yükümlülük olduğuna delildir. Geride borç bırakarak ölmeyi büyük günahlardan sayan Peygamberimiz, borcun sevaplardan kesileceğini beyan buyurmuştur.
Rabbimiz, borçlu kardeşlerimize helal yollardan kazanç temin ederek borçlarını ödeme kolaylığı ihsan eylesin.