BOSNA VE BOŞNAKLAR

İnsanların, dinleri, etnik kökenleri, mezhepleri gibi ayrıntı sayılabilecek konularla ilgilenmeyi pek sevmem. Benim yaşam düsturlarımdan birisi de ?NESEBİNLE DEĞİL EDEBİNLE ÖĞÜN?dür. Yani illa ki öğüneceksen soyun sopunla değil, kendi edep terbiyenle öğün.
Bu yazıyı niçin kaleme aldım?
Ben şahsen ortaöğrenim hayatımın dört yılını Boşnak bir ailenin yanında geçirdim. Bu vesile ile bu insanları ve kültürlerini yakından tanıma fırsatı buldum. Yeri gelmişken beni yanlarında barındıran ve bu zaman sürecinde arpa ağırlığında kötü söz söylemeyen Nazmiye Anneye ve Mustafa Dayıya binlerce kez şükranlarımı sunuyor ve Allah mekanlarını cennet eylesin diyorum.
Gelelim bu yazıyı yazmamdaki asıl nedene: Devrin sultanlarının şımarttığı, gazeteci kılıklı bir kendini bilmez Boşnaklar hakkında öyle bir laf etti ki yenilir yutulur gibi değil. Bu deyimin nereden geldiğini araştırdım. Şu bilgiye ulaştım: 1990 Bosna Savaşında, Sırpların esir aldığı Boşnak kadınları aşağılamak için söyledikleri cinsel içerikli bir söz olduğunu öğrendim.
Eh ne diyelim, yazıklar olsun!
Boşnakların etnik kökenleri hakkında yazılanlar pek çok? Anlayacağınız ağzı olan konuşmuş, kalemi olan yazmış.
Konuyu araştırdım, sizlerle paylaşmak istiyorum. Bakın bu konuda neler yazılmış:
Bosna ve Boşnaklar tarihte hiçbir zaman olmamışlardır tezi Sırp ve Hırvatlara aittir. Bu iddianın altında Bosna topraklarını Sırbistan´a ve Hırvatistan´a katma arzusu yatmaktadır.
Zagreb Üniversitesinden Hırvat asıllı tarihçi NADA KLAİÇ´e göre de ortaçağdaki Bosna Devleti komşuları Sırp ve Hırvat devletlerinden daha eskidir.
Yine bazı kaynaklara göre BOGOMİLLER* hem Ortodoks hem de Katolik kilisesine direnmişler ve kendi BOSNA KİLİSELERİNİ kurmuşlardır.
Yeteri açıklık bulunmamasına rağmen Bosna´nın kültürel değerlerinin ilk temsilcilerinin ?İLİRİCLER? olduğundan söz edilir.
KAŞGARLI MAHMUT 1072-1073 yılında yazdığı Divan-ı Lügat-it Türk adlı eserinde Bizans Rum ülkesine en yakın oturan Türk boyu Peçeneklerdir demektedir.
BAŞNAK kelimesi de başında tolgası, sırtında zırhı olmayan er şeklinde açıklanmaktadır.
Yine Bizanslı devlet adamı Michael Psellos Vakayiname adlı kitabında 1050 yılında bütün Trakya´yı işgal eden Peçenekleri anlatırken Çağdaşı Kaşgarlı Mahmut´la aynı düşünceyi paylaşıyor.
?Peçenekler zırh giymezler ve başları miğfersizdir. Kalkan da taşımazlar. Savaşta bağırarak saldırırlar, püskürttükleri düşman askerlerini takip ederek öldürürler. Derin vadilerde ve uçurumlarda yaşarlar. Ölüm karşısında korku bilmezler.
Bir başka doğulu tarihçi Peçenekler hakkında şunları yazar. N. A. Bakakov adlı Türkolog ?TÜRK MENŞELİ RUS AİLE ADLARI? kitabında Peçenekler sözcüğünü PEÇE-ON-OK şeklinde analiz eder. Burada Peçe=Bey Peçeneklerin de Onokların Beyi anlamına geldiğini söyler.
Aynı mantıkla hareket edildiğinde Boşnakların Peçenek boylarından biri olduğunun kanaatine varabiliriz.
Boşnak sözcüğüè BAŞ-ON-Ok tan kısaltılmış olduğu kabul edilebilir.
Bağdatlı Mesudi 941 yılında yazdığı Muruz Ez Zeheb (Altın Bozkırlar) adlı eserinde Hazarlarla-Alanlara yakın, bunlarla batı arasında 4 Türk kavmi bulunduğundan ve bunların en cesurunun BACNAKLAR olduğundan bahsediyor. Mesudi´nin sözünü ettiği bu 4 Türk kavminin ikisi BACGARD, ve NÜKERDELER diğer ikisinin de BACNAK ve PEÇENEK boylarıdır
BACNAKLARIN Kargarlı´nın sözünü ettiği Başnaklar olduğu kesinlik kazanıyor. Sonuç olarak yakın tarihte Sırpların zulmüne uğramış olan Boşnaklar Müslüman bir topluluktur. Ama tarihi kaynakların açıkladığına göre özbeöz TÜRKTÜRLER.
*BOGOMİL: Tanrının sevdiği kul
Kaynak: Doç. Dr. Aydın Budak´ın Gaziosmanpaşa Üniversitesi yayınları.