1920`lerin Anadolusu demokrasiyi hiç tanımıyordu. Dünyada ise demokrasiler birer birer yıkılıyor, yerlerini dikta rejimlerine bırakıyordu. Max weber gibi bir toplum bilimci bile demokrasiyi şöyle tanımlıyordu:
"Demokraside halk güvendiği bir önder seçer. Seçilen önder, `Şimdi sesinizi kesin ve bana itaat edin`der. Artık halk ve parti, onun işine karışmazlar."
İşte Atatürk bu koşullar altında demokrasiyi yerleştirdi. 86. yılını kutladığımız Cumhuriyet, Atatürk için demokrasiye kavuşmanın bir aracıydı.
1920`lerin Anadolu`sunda kişi başına düşen milli gelir sadece 67 dolardı. Kurşun kalem, toplu iğne, kefen bezi bile dışarıdan geliyordu. Nüfusun yüzde sekseni köylerde yaşıyordu. Okuma-yazma oranı erkeklerde onda bir, kadınlarda ise binde dörttü. Radyo yoktu. Tüm ülke genelinde satılan gazete sayısı ancak 2-3 bin kadardı.
Yirmi kadar etnik kökenden insan insan vardı. Ancak bir millet yoktu. Yani bu topraklar üzerinde yaşayan insanlar arasında biz duygusu yoktu. En önemlisi dayanışma duygusu yoktu.
Batıda olduğu gibi demokrasiyi kurmuş sınıflar yoktu.
Aristokrasi (Topraksoylu) yoktu. Burjuvazi (Kentsoylu) yoktu. İşçi sınıfı yoktu.
Bütün bu olumsuz koşullara rağmen Atatürk, şu anlayışıyla ve büyük bir cesaretle yola çıktı.
"Cumhuriyet rejimi demek demokrasi sistemi ile devlet şekli demektir."
Önce Anadolu insanı "Kulluktan yurttaşlığa" yükseltecek adımlar atıldı. Laik eğitim sistemini benimsedi. Köy enstitülerini, halkevlerinin kurulmasına çalıştı.
Türk Dil Kurumunu ve Türk Tarih Kurumunu kurdu.
Kooperatif örgütlenmelerinde öncülük yaptı. Onlara üye oldu.
Bazılarına göre Atatürk diktatörmüş.
Siz hiç daha demokrasinin adını bile duymamış bir halka, demokrasiyi öğretmek için kitap, yazan bir diktatör tanıyor musunuz?
Siz hiç muhalefet partisi kurdurmak için çaba sarfeden diktatör tanıyor musunuz?
Siz hiç kulluktan kurtulamamış bir halka sivil toplum örgütleri kurdurtan bir diktatör tanıyor musunuz?
Kulluktan kurtulamamış yabancı çanağı yalayıcılarının aşındırmaya çalıştığı ama bir türlü aşamadıkları `Cumhuriyet`, Türk Milleti var olduğu sürece ayakta duracaktır.
