Simge diğer bir ifadeyle sembol, fizikî gerçeklik ile metafizik alan arasında benzerlik ya da ilişkisini kapsayan kıyasa (analojiye) denir. Kısacası metafizik alana ait bir kavram veya anlatımın sembol/simge olabilmesi için fizikî hayatta karşılığının bulunması gerekmektedir. Bu bağlamda insanın tecrübe alanından alınmış olan Allah´ın isimleri ile, yansıttıkları gerçeklikler arasında güçlü bir analojik (kıyasi) bağ mevcuttur. Örneğin, insanın tecrübe alanından seçilen saygı ve yücelik çağrıştıran kavramlarla, Allah´ın bu noktadaki nitelikleri hakkında ip ucu elde edilmiş olunur. Mutlak anlamda hakiki olan Allah´ı tavsif eden isimlere ?el-esmâu´l-husnâ? (en güzel isimler) denilmektedir. Esmâu´l-husnâ´dan ?Allah? ismi dışındakiler esasında isim değil, sıfattır. Bu isimler arasında sadece ?Allah? ismiyle fizikî alandaki gerçeklik arasında analoji kurulamamaktadır; fakat Allah´ın diğer isimleriyle tecrübe edilen yaşanmışlık arasında bir analojinin kurulması mümkündür. Bu esas noktadan hareketle, Allah Kur´ân´da, insanların yaşamlarında bir realite olarak yer edinen olgusal hakikatlerden, onların düşünüş tarzından dahası insanların kabullerinden yola çıkarak kendisini tavsif ettiği görülmektedir. Sözgelimi Kur´ân´ın birçok ayetinde Allah kendinden ?Melik? olarak bahsetmektedir. Melik, fizikî hayatta gücün, hakimiyetin ifade edildiği bir kavramdır. Buna göre, Allah insanların zihinlerinde çağrışan söz konusu bu kelimeyle gücünü, hakimiyetini, otoritesini ortaya koymaya çalışmıştır. Öte yandan, Kur´ân´da simgesel dilin kullanıldığı birçok ayet vardır. Bunlardan birisi A´râf 7/172. ayette ?Rabbin insanları babalarının sulplerinden varlık alanına çıkarırken onlara, ?Ben sizin rabbiniz değil miyim?!? diye sordu; onlar da kendileri hakkında şahitlik ederek, ?Evet, sen bizim rabbimizsin? diye karşılık verdiler.? ifadesidir. Tefsir tarihine bakıldığında, Kur´ân´da kullanılan simgesel anlatımları tefsire en güzel şekilde yansıtan Zemahşerî´dir. (ö. 538/1144) Son derece alegorizm barından bu ayet hakkında Zemahşerî şunları söylemektedir: ?Bu ayette ?temsil? benzetme ve ?tahyîl? yani zihinde canlandırma sanatı kullanılmıştır. Allah bu anlatım tarzıyla sembolik olarak akıllarını ve gözlerini şahit tutarak rabliğini ve birliğini insanlara kanıtlamaya çalışmıştır. Diğer bir simgesel anlatım yapıldığı Ra´d 14/35. ayetteki ?Allah´a itaatsizlikten sakınan, O´nun emir ve yasakları konusunda duyarlı olan kimselere söz verilen cennet, içinde dereler akan, ağaçlarının meyvesi ve gölgesi sürekli olan bahçelere benzer.? ifadesidir. Zemahşerî bahse konu olan ayetin simgesel bir anlam taşıdığını öne sürerek, ayet
hakkında şunları söylemiştir: ?Allah idrak alanımız dışında kalan cenneti bu dünyada gördüğümüz şeylere benzetme yoluyla tasvir etmiştir.? Simgesel ifadelerle tasvir edilen diğer bir örnek de Kâf 50/30. ayetteki ?O gün cehenneme, ?Doldun mu?? diye sordukça, Cehennem de: ?Yok mu başka cehennemlik?! diye karşılık verecektir.? ifadesidir. Ayetin zahirine bakıldığında antropomorfik anlatımlar dikkat çekmektedir. Buna rağmen Zemahşerî ayetin tefsirinde şu açıklamalara yer vermiştir: ?Cehenneme yöneltilen soru ve onun verdiği cevapta muhatabın zihninde olayı canlandırma vardır. Söz konusu bu simgesel anlatım sayesinde anlatılan mesele insanın idrakine yerleştirilmeye çalışılmış ve muhataplar cehennemden korkutulmuştur? Simgesel anlatım tarzına verilebilecek son ayet de Müddessir 74/42-47. ayetlerdeki meleklerin cehennemliklere ?Nedir sizi cehenneme sürükleyen?!? sorusu üzerine onların: ?Biz Allah´ın birliğine iman etmezdik yani musallînlerden değildik. Fakir-fukarayı doyurmazdık. Allah´ın ayetleri hakkında ileri geri konuşanlara katkı sunardık. Hesap gününü yalan sayardık.? ifadeleridir. Zemahşerî bu ayet hakkında şöyle bir soru sorar: ?Henüz ahiret ortamı kurulmamışken meleklerin cehennemliklere soru sorması ne anlama gelmektedir?? Zemahşerî sorduğu soruya gene kendi cevap vererek meseleyi şu şekilde izah etmektedir: ?Allah burada yaşanmamış bir olayı yaşanmış gibi anlatarak müşrik Arapları azarlamakta ve yaşanan bu olayı hikaye etmektedir ki böylece muhatabın idrakine olayın ehemmiyetini yerleştirebilsin.?
YÜCE ALLAH BUYURUYOR Kİ:
?Ailene namazı emret ve kendin de ona devam et. Senden rızık istemiyoruz. Sana da biz rızık veriyoruz. Güzel sonuç Allah´a karşı gelmekten sakınanlarındır.? Taha,132
HZ.PEYGAMBER BUYURUYOR Kİ:
?Nerede ve nasıl olursan ol, Allah´tan kork. Kötülük işlersen, hemen arkasından iyilik yap ki, o kötülüğü silip süpürsün. İnsanlarla güzel geçin!?
CEVABI NE?
İçki, kumar gibi haramları işleyen kimseye zekât ya da fitre verilebilir mi?
Zekât, Tevbe sûresinin 60. âyetinde sayılan başta yoksullar olmak üzere sekiz sınıf insana verilir. Dolayısıyla bu görevin yerine getirilmesi sırasında dinî hassasiyeti olan fakirlere öncelik verilmesi tavsiye edilirse de müslüman olmak kaydı ile bazı haramları işleyenlere de verilebilir.
Gayrı meşru işler yapan ve verilen zekâtı bu işlere harcayacağı tahmin edilen yoksul bir kimseye ailesinin ihtiyaçlarını göz önüne alarak zekât vermek gerektiğinde, zekâtın nakit olarak değil de gıda veya giyim eşyası olarak verilmesi uygun olur.
NASIL DUA EDELİM?
"?Ey Rabbimiz! Bizi ve bizden önce iman etmiş olan kardeşlerimizi bağışla. Kalplerimizde, iman edenlere karşı hiçbir kin tutturma! Ey Rabbimiz! Şüphesiz sen çok esirgeyicisin, çok merhametlisin." Haşr,10
