Kurtuluş savaşı tarihimizin en ilginç, ilginç olduğu kadar ibret dolu sayfalarından biri de Malta Sürgünleri olayıdır. Mondros Mütarekesi koşulları gereği İngilizler İstanbul'u işgal eder. Aynı anda da Türkiye'de amansız bir insan avı başlar. İngiliz polisi, padişah hafiyesi, ermeni tazısı işbirliği yapar.
Türkiye'nin ileri gelenleri bir bir yakalanıp Bekirağa Bölüğü' denilen o uğursuz cezaevine tıkılırlar. Daha sonra 140 kadarı Malta'ya sürgün edilir.
Sürülenlerin içinde sadrazamlık, nazırlık, meclis başkanlığı, mebusluk yapmış devlet adamları da vardır. Ayrıca Genel Kurmay Başkanlığı, harbiye nazırı, kuvvet komutanları sürgün edilenler arasındadır. Tanınmış profesörler, yazarlar, düşünürler kısacası Türkiye'nin kalburüstü insanları sürülmüştür.
Malta sürgünlerine isnat edilen ve de uydurma suçlamalar iki ana grupta toplanıyordu.
1- Savaş içinde İngilizlere kötü davranmak,
2- Ermeni kırımından sorumlu tutulmak (Ermeni Tehciri sürgünü) yerine özellikle ermeni kırımı tanımı uygulanması dikkat çekicidir.
Ayrıca kişilere göre değişen bir takım suçlamalar daha vardır. Bunlar; teslim olmamak, Klikya'yı (Adana, Mersin) boşaltmamak, yağmacılık, İngiliz kumandanlara hakaret etmek
vs.
Damat Ferit Paşa hükümeti ve İngiliz işbirliğinde, Mustafa Kemal paşayı da tuzağa düşürmeye çalıştılar. Kendisine İstanbul'a geri dönmesi için yalvarıldı.
Vatanını seviyorsan dön! dendi. Ama o bütün bu oynanan oyunların farkındaydı. Dönmedi. Daha da ileri giderek üzerindeki üniformasını çıkararak sade bir vatandaş olarak Kurtuluş Savaşı'na, mücadelesine devam etti.
Malta sürgünleri, eleştirel bir gözle incelendiğinde tıpkı bir romanın farklı kahramanları gibi çok farklı kişilikler görürsünüz.
Örneğin, İstiklal Mahkemeleri'nin yargıç koltuğunda oturanlarla yine İstiklal Mahkemeleri'nin sanık sandalyesinde oturanlar, aynı mahkemelerde idam hükmü giyenlerle, idam hükmü verenler, inanmış Kemalistlerle Mustafa Kemal'e İzmir suikastını hazırlayanlar Malta'da bir arada kader birliği yapmışlardır.
* Malta Sürgünleri kimlerdir?
* Sürgünde kaldıkları bir iki yıl içinde İngilizlerle neler konuştular?
* Neler yazdılar?
* Bütün bu olup bitenler karşısında padişah Vahdettin ve Damat Ferit Paşa hükümetinin tutumu neydi?
* Milli bir şehit olan Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey niçin idam edildi?
* Diyarbakır valisi Reşit Bey niçin intihar etti?
* Malta sürgünlerinin kurtarılmasında Mustafa Kemal Paşa'nın rolü neydi?
Tüm bu soruların yanıtlarını merak ediyorsanız; tarafsızlık ilkelerinde yazılmış, tüm olayları belgelere dayandırılmış Bilal N. Şimşir'in Malta Sürgünleri' kitabını öneririm.
