Rutkay Aziz ile Taner Barlas`ın rol aldıkları "Perdeci Oyuncuları"nın, "Adalet, Sizsiniz" isimli oyunlarını izledim, geçtiğimiz günlerde.
Oyunda, M.Ö. 399 yılında, "Beş Yüzler Meclisi" tarafından alınan karar gereğince zehirle idam edilmesinin 2412. yıldönümünde, yani 2012 yılında, doğup, yaşayıp öldürüldüğü Atina`da, iade-i itibar ve aklanma anlamını taşıyan sembolik bir duruşmada gıyabında yeniden yargılanıp, beraat eden Sokrates işleniyordu, önce. Dünya görüşünü ve felsefesini düşünceleriyle yayarken, yazılı yapıt bırakmayan Sokrates, 70 yaşındayken, "gençliği yozlaştırmak ve Atina`ya yeni Tanrılar getirmeye kalkışmak" suçuyla çıkarıldığı Beş Yüzler Meclisi`nden, hafif bir cezayla kurtulabilirdi ama boyun eğmeyen onuru nedeniyle yargıçları kızdırdığı için ölüm cezasına çarptırıldı. Tutukevinden kaçmayı da reddetti ve M.Ö. 399 yılı mayısında zehir içirilerek öldürüldü.
1642 yılında, Engizisyon Mahkemesi kararıyla gönderildiği sürgünde, müebbet hapisteyken, 78 yaşında ölen, Papa 2. Jean Paul tarafından, 1981 yılında yeniden dosyası açılan Galileo Galilei`ye de yer veriliyordu, oyunda. 1981 yılında, Galileo hakkında kurulan komite tarafından verilen şu karara dikkat çekiliyordu:
"Galileo`yu mahkum eden kardinaller, hata işlemişlerdir."
Oyununu son bölümünde ise 1908 yılında, Amerika`ya göçen Nicola Sacco ve Bartolomeo Vanzetti`nin, bir cinayet ve gasp olayıyla ilgili suçlanıp, 7 yıllık mahkumiyetlerinin ardından idam edilmeleri olayı anlatılıyordu. Suçsuz oldukları halde, elektrikli sandalyede idam edilişlerinden 50 yıl sonra, yani 1977`de, "Yargılamanın siyasi histeri atmosferinde yürütüldüğü ve yargıç ile savcının taraflı davrandığının açıkça anlaşıldığı" vurgulanarak, Sacco ve Vanzetti`nin itibarları iade edilmişti.
İnsanlık tarihi ve mücadele
Bundan bin yıl önce "Dünya dümdüzdür" sözüne inanılıyordu, çünkü din adamları öyle diyordu. O zaman "Dünya yuvarlaktır" diyene "deli" damgası vuruluyor, aforoz ediyorlar, meydanlarda yakıyorlardı, var olan inanca karşı gelenleri. Galileo cezalandırıldı, Bruno ateşte yakıldı, Kepler susturuldu. Bugün, "Dünya düzdür" diyene deli diye gülüyorlar. Bilgeler, doğru bildiklerinin yanındadırlar, kitlelerin değil!
Sözün kısası, insanlık tarihi, mücadeleler tarihidir, baş eğmeye gelmez!
