Değerli Müslümanlar!
Adak; "kişinin farz veya vâcip cinsinden bir ibadeti yapacağına dair, Allah Teâlâ`ya söz vererek o ibadeti kendisine borç kılması" dır. Adakta bulunma, arzu edilen sonuçları elde etme veya beklenmeyen kötü durumlardan korunmada Allah`ın yardımını temin etme gayesiyle başvurulan dinî bir davranıştır.
Yüce Allah Kur`an-ı Kerimde "Adaklarını yerine getirsinler" (1) buyurarak Allah`a verilen sözün tutulması ve yapılan adakların yerine getirilmesi istenir.
Hz. Peygamber (s.a.v), de Allah`a itaat kabilinden adakların yerine getirilmesini emretmiş, Allah`a mâsiyet kabilinden olan konularda adakta bulunulmamasını, şayet yapılmışsa buna uyulmamasını istemiştir.
Adağın geçerli olması için, adak konusunda aranan şartlar vardır.
Adanan şeyin cinsinden farz veya vâcip ibadetin bulunması gerekir. Örneğin "üç gün oruç tutacağım.", "Şu kadar namaz kılacağım", "Kurban keseceğim", diye adamak câizdir ve böyle bir adak sahihtir. Fakat "Filan hastayı ziyâret edeceğim", "Aldığım malları sermayesine satacağım", demek adak olmaz.
Adanan şey bizzat hedeflenen ibadet cinsinden olmalı, başka bir ibadete vesile olmamalıdır. Örneğin; abdest almayı veya tilâvet secdesi yapmayı adamak da sahih bir adak değildir. Zira bu gibi ibâdetler farz olan ibâdetlere vesiledir, onun için adanmaz.
Adanan şey Allah`a isyanı, bid`at, günah ve mâsiyeti içermemelidir. Örneğin; "şu işim olursa, içki içeceğim" demek adak olmaz.
Muhterem Müslümanlar!
Adaklar Allah-ü Tealâ`nın takdirini değiştirmez. Müslüman`ın bunu bilerek, ileride olacak bir şeyin hayırlı bir şekilde gerçekleşmesi için Cenabı Hakka dua etmesi, bunu gerçekleştirmeye vesile olması için sadaka ve ibadet mahiyetinde adakta bulunmasında bir sakınca görülmemiştir. Dünyevi bir menfaati konu edinen şartlı adak ise ibadet niyetinden ziyade neredeyse Allah`la pazarlık mahiyetini taşıyabileceği için doğru bulunmamıştır. Meydana gelmesi istenmeyen bir şarta bağlı olarak adakta bulunan şahısların, meselâ yalan söylememeye, kötü bir fiili işlememeye nezredip bu fiili işlemesi halinde adakta bulunan kişinin, Allah`a karşı verdiği bu sözde durması gerekir. Adak herhangi bir şarta bağlı değilse adama anından itibaren yerine getirilmelidir. Bir şarta bağlanan adaklarında o şartın gerçekleşmesi halinde yerine getirilmesi vacip olur.
Değerli Kardeşlerim!
Yüce dinimizin önem verdiği konulardan biride yeminlerdir. Yemin bir kimsenin bir işi yapıp yapmaması veya bir olayın doğru olup olmaması konusundaki söylediği sözünü Allah`ın adını veya sıfatını zikrederek kuvvetlendirmesini ifade eden bir terimdir.
Yemin etmek esasen mubah bir davranış olmakla birlikte, gereksiz yere yemin etmek ve onu alışkanlık haline getirmek doğru değildir. Sıkça yemin eden kişi sözüne Allah`ı şahit tutmuş, O`na karşı saygısızlık etmiş ve kutsal değerleri sözünün doğruluğunu teyit için yıpratmış, neticede de toplum nezdinde kendi saygınlığını zedelemiş olur.
Müslüman, yemin etmeye ihtiyaç hissetmeyecek derecede sözüne güvenilen ve çevresi tarafından böyle bilinen bir kimse olmayı gaye edinmelidir. Yalan yere yemin etmek ve yapılan bir yemine uymamak ise daha büyük bir hatadır ve bazı sorumlulukları doğurur.
Bu itibarla bir Müslüman`ın yemin etmemesi, yemin etmişse bu, verdiği söze Allah`ı şahit tutmak demek olduğundan mutlaka yeminine bağlı kalması gerekir. Peygamber efendimiz bir hadisinde ``Bir kimse bir şey için yemin eder, sonra da ondan hayırlısını görürse yeminini bozsun ve kefâret versin"(2) buyurmuştur.
Aziz Cemaat!
Yemin kefâreti ise şöyledir: on fakiri sabahlı akşamlı doyurmak veya on fakiri alışılmış biçimde giydirmektir. Bunlara gücü yetmezse, peşi peşine üç gün oruç tutar. Orucun arası kesilmez. Yemin kefaretinin gereği Kur`ân-ı Kerîm`de Maide suresinin 89. Ayetinde belirtilmiştir.
Yüce Allah bizleri adaklarını yerine getiren ve yeminlerine sadık olan kullarından eylesin.
*Diyanet ilmihali cilt 2*yararlanılmıştır.
1- Hac 22/29)
2-Müslim, "Eymân", 15-16
