CHP Balıkesir Milletvekili Nedret Akova, kamu otoriteleri eliyle yaratılan kentsel rantın yaratılması ve bölüşümün de haksızlık olduğunu öne sürüp, konuyu TBMM gündemine taşıyarak araştırma önergesi verdi.
Akova, araştırma önergesinin gerekçesinde şu konulara değindi: “Kentsel rant değerlerinin önemli olduğu bölgelerde kamu otoritelerinin yaptığı planlama faaliyetleri ile kentsel toprakların rant değerleri çok ciddi oranlarda hem yaratılmakta hem de yükseltilmektedir. Kamu otoriteleri eliyle yaratılan kentsel rantın bölüşümün de ciddi oranda toplumun alt sınıfları aleyhine gelişmeler yaşanmaktadır. Kamu otoriteleri tarafından kamu yararına aykırı olarak kentsel rant transferinin toplumun ayrıcalıklı kesimine yapılması örtük yolsuzlukları da beraberinde getirmektedir. Düşük gelirli kişilerin ellerindeki değersiz gözüken toprakların, belirli sermayedar gruplara ya da kentsel dönüşüm adı altında kamunun eline geçtikten sonra, kamunun yaptığı imar planlamalarıyla değerlenmesi ve yaratılan rantın esas toprak sahibinde kalmaması gelir dağılımında adaletsizliği giderek artırmaktadır. Kamu otoritesinin desteğiyle yaratılan rantın adil olmayan bölüşümü, birçok vatandaşımızın yaşam alanlarını, sosyal ve ekonomik haklarını kısıtlayıp, yok etmektedir. Kamu yararı yerine rant yaratmaya dayalı kentsel dönüşüm politikaları çok ciddi haksızlıkları ve çevre kıyımını da beraberinde getirmektedir. Tarım alanlarının tarım dışı kullanıma açılması, kent merkezlerinde kamu hizmetleri için ayrılan yerlerin özel kullanıma açılması, belediye ya da il özel idarelerine bedelsiz devri ve hukuki hak arama süreçlerinin devre dışı bırakılması çalışmaları, kamu yararının hukuka aykırı olarak yok edilmesine neden olmaktadır. Vatandaşın tapulu arazileri üzerinde yapılan kamulaştırma uygulamaları ve daha sonraki süreçte kamu yararının kaldırılarak, ilk hak sahibi yerine farklı güç odaklarına yaratılan rantın devredilmesi, bireyin en temel hakkı olan mülk güvencesini bizzat kamu otoritesi eliyle tamamen ortadan kaldırmaktadır. Bu tür uygulamaların yaygınlaşması hukuk devleti ilkelerinden uzaklaşılmasına, sınıfsal farklılıkların artmasına ve adil bölüşümün ortadan kaldırılarak gelir dağılımının bozulmasına neden olmaktadır. İmar ve kentleşme uygulamaları ile ortaya çıkan kentsel rantların adil paylaşımının sağlanıp sağlanmadığının incelenmesi; kentsel dönüşüm adı altında yapılan uygulamaların yarattığı mağduriyetlerin tespit edilmesi; yaratılan rantın ilk toprak sahibi yerine belirli güç odaklarının eline geçmesinin neden olduğu haksızlıkların araştırılması; kamu otoriteleri tarafından yapılan kamulaştırma uygulamalarından sonra kamu yararının kaldırılmasıyla mülkiyetinin nasıl el değiştirdiğinin tespit edilmesi; kamu yararına aykırı olarak kentsel rant transferinin toplumun ayrıcalıklı kesimine yapılmasının neden olduğu örtük yolsuzlukların belirlenip, meydana gelen mülkiyet gaspı ve gelir dağılımındaki adaletsizliğin giderek artmasının neden olduğu sosyo-ekonomik sorunların incelenmesi ve kent ve imar rantlarının adil dağıtımı ile ilgili gerekli politikaların üretilmesi amacıyla bir Meclis araştırmasına ihtiyaç duyulmaktadır.”
