CHP Balıkesir Milletvekili Nedret Akova, zeytincilik sektörünün sorunlarının araştırılması için TBMM Başkanlığına Meclis Araştırma Önergesi verdi.
Akova, önergesinin gerekçesinde şu hususlara değindi: “Dostluk ve barışın simgesi olan zeytinin anavatanı Anadolu’dur. Yabani zeytinin Anadolu’da 50 bin yıldır var olduğu bilinmektedir. Kültüre alınmış zeytinin ise yaklaşık 6 bin yıl öncesine giden bir geçmişi vardır. Ülkemizin Ege, Marmara, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinin kıyı kesimlerinde yetiştirilen zeytin hem tarım hem sanayi ürünü olarak önemli bir ekonomik değer ve gelir kaynağıdır. Türkiye önemli bir zeytin ve zeytinyağı üreticisi olmasına rağmen dünya dış ticaretindeki payı olması gereken düzeyde değildir. 2013 yılı itibariyle Türkiye’nin saf zeytinyağı ihracatı 140 milyon 672 bin 659 dolar, ithalatı ise 267 bin 821 dolardır. 2010 yılı itibariyle Türkiye Dünya zeytinyağı ihracatında dokuzuncu sıradadır. Dünya zeytinyağı ihracatında ilk beş sırayı sırasıyla İspanya, İtalya, Yunanistan, Tunus ve Portekiz paylaşmaktadır. 2012 yılı itibariyle Türkiye Dünya dane zeytin üretiminde dördüncü sıradadır. Dünya zeytin üretiminde ilk üç sırayı sırasıyla İspanya, İtalya ve Yunanistan paylaşmaktadır. Dünyadaki zeytinyağı arzının % 75′ini sağlayan AB ülkelerinin dünya zeytinyağı üretimine şekil verdiği ifade edilebilir. Aynı zamanda AB ülkeleri üretilen zeytinyağının % 68′ini tüketmektedir. Türkiye ise 2008/09–2011/12 yılı üretim ortalamalarına göre, 155 bin ton’luk zeytinyağı üretim hacmi ile İspanya, İtalya, Yunanistan ve Suriye’nin arkasından % 5,4′lük pay ile 5. sırada yer almaktadır. Türkiye’de 4 milyon civarındaki tarım işletmelerinin 400.000’inde (% 10) zeytin üretimi yapılmaktadır. İşletmelerin ortalama büyüklüğü 12,5 dekardır. İşletmelerin % 75’i 50 dekardan küçük olup bu işletmeler, üretim alanlarının % 45’ini kullanmaktadırlar. Türkiye’de kişi başı zeytinyağı tüketimi yıllık 2 litredir. Bu oran Uluslararası Zeytinyağına Konseyine üye diğer ülkelerde yaklaşık 14 litre civarındadır. Bu rakamlardan da anlaşılacağı önemli bir zeytin ve zeytinyağı üreticisi olmamıza rağmen, zeytincilik sektörünün iç tüketiminin az olması, maliyetlerin yüksekliği, desteklemelerin yetersizliği, coğrafi işaretlemenin olmaması, AB’ye zeytinyağı satamama gibi sorunları vardır. Üstelik zeytinlik alanların yatırıma açılmak istenmesi yüzünden çıkartılan kamu yararları sürekli bir tehdit oluşturmaktadır. Zeytincilik sektörünün sorunlarının incelenmesi, sektörün paydaşlarının ortak isteklerinin tespit edilmesi, zeytinliklerin korunmasının sağlanması, zeytincilik sektörünün dünya ticaretinden önemli bir pay alması için gerekli politikaların belirlenmesi, zeytinyağının iç tüketiminin artırılmasının sağlanması, sektör sorunlarının çözümüne yönelik politikaların belirlenmesi, zeytinciliğin geliştirilmesinin devlet politikası olarak ele alınması amacıyla bir Meclis araştırmasına ihtiyaç duyulmaktadır.”