Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Atatürk'ün son ziyaret ettiği yer Erdek'ti.
23 Haziran 1938 günü, çok sevdiği Savarona isimli yatıyla, öğleden sonra Erdek'e gelerek, Çuğra mevkii kıyısına demirleyen Atamız, hastalığı nedeniyle karaya çıkamayarak vatandaşlarımızı selâmlamıştı. Savarona, aynı akşam saat 21.30'da, İstanbul'a gitmek üzere hareket etmişti.
Atatürk, Savarona ile Erdek'e gelişi sırasında Yavuz zırhlısının da bulunduğu donanmamız tarafından selâmlanmıştı. Atamız, donanma komutanı Amiral Şükrü Okan'ı, Savarona'da kabul etmişti. Savarona Yatı'nın, Paşalimanı adaları boyunca geçişi, Ocaklar Mahallesi'nde(eski Ocaklar Beldesi) oturan vatandaşlar tarafından da heyecanla izlenmişti.
Atatürk'ü aramızdan alan hastalık, 1938 yılının haziran ayında ortaya çıkmış, Savarona da, Atatürk'ün isteği üzerine bu dönemde satın alınmıştı.
Atatürk'ün, hastalığı nedeniyle son ziyaret ettiği yer, Erdek'tir. Atamızın, Savarona'dan selâmladığı Erdekliler, kendisine büyük sevgi gösterilerinde bulunmuştu. Savarona, Erdek'ten ayrıldıktan sonra İstanbul'a dönmüş, daha sonraki günlerde de Ata'mız, Dolmabahçe Sarayı'nın 71 numaralı odasına nakledilmişti. Ecel, Atatürk'ümüzü, Erdek'i ziyaretinden 139 gün sonra elimizden almıştı.
Atatürk'ün, Erdek'e gelişi acaba bir rastlantı mıydı? Yoksa önceden tasarlanmış, özel anlamı bulunan bir ziyaret mi?
Erdek doğumlu Gazeteci Ömer Yalçın, bir yazısında, bu konuda şu düşünce ve duygulara yer veriyor:
Atatürk'ün, Erdek ziyaretini özel olarak seçtiğini düşünürsek, Neden Erdek?' sorusuna da yanıt arayabiliriz.
Erdek, Başkomutan Mustafa Kemal'in ordularının savaşarak kurtardığı son vatan parçasıdır. Kurtuluş Savaşı'mızın son şehitleri de, Erdek'in kurtuluşu sırasında verilmiştir.
30 Ağustos 1922 sabahı, Afyon'da, Yunan ordusunu bozguna uğratan Kemalist kuvvetler, Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri!' komutunu alarak, 9 Eylül 1922'de, İzmir'e girdi. Marmara yöresinin düşmandan temizlenmesi ise Eylül ayının üçüncü haftasına dek sürdü. 17 Eylül'de Bandırma, 18 Eylül 1922günü de Erdek kurtarıldı. İstiklal Savaşı'nın son muharebesi, Bandırma-Erdek yolu üzerindeki Ayyıldız Tepe'de verildi. Bu çarpışmada şehit düşen askerlerimiz ile komutanları Süleyman ve Vecihi Bey'lerin kabirleri, Bandırma'da, Şehitler Anıtı ve Şehit Süleyman Bey ismini taşıyan bir cadde var. Görüldüğü gibi, 19 Mayıs 1919'da, Samsun'da başlayan kurtuluş hareketinin askeri yönü, 18 Eylül 1922'de, Erdek'in bir muharebe ile kurtarılmasıyla sona ermiş. Trakya ve diğer vatan parçaları, bir tek kurşun bile atılmaksızın, Türkiye'sine dönmüştür.
Bu gerçekler göz önüne alındığında, rastlantı bile olsa, 23 Haziran 1938 tarihi, Atatürk'ün, Kurtuluş Savaşı şehitlerini selamlaması, hatta kurtardığı vatan topraklarına bir vedası olarak yorumlanabilir. Ben, neredeyse Kurtuluş Savaşı'nın külleri soğumadan, Erdek'te doğdum. O tarihte Erdek, filmlerdekine benzer şekilde batmış veya harap olmuş gemiler, kasabası bağlayan yolda, Yunanlıların kaçarlarken ateşe verdikleri kamyonların iskeletleri, uçurumlu yerlerden denize atılmış savaş malzemesi gibi enkazla doluydu.
Gazeteci Ömer Yalçın, aynı yazısında, yabancı arşivlerden öğrendiği, Erdek'in 2. Dünya Savaşı yılları ile ilgili bir tarihi de şöyle özetliyor:
Almanlar, Fransa'yı işgal edince, bu ülkede Vichy isimli, Berlin taraftarı bir rejim kurulur. 1940'lı yıllarda Fransa yönetiminde bulunan Suriye ve Lübnan'da, Vichy'nin uzantısı olan bir yönetim vardır. İngilizler, De Gaulle'cu Fransız kuvvetleriyle birlikte, Suriye'deki Fransız donanmasından bir kısım gemiler, Türkiye'ye iltica eder. Erdek'e getirilip, gözaltına alınırlar.
SARI: ÖNÜMÜZDEKİ YIL KUTLAMAYA BAŞLAYACAĞIZ
Belediye Başkanı Hüseyin Sarı, zamanın darlığı nedeniyle Atatürk'ün, Erdek'e geliş kutlama programını bu yıl gerçekleştiremediklerini vurgular ken, şunları söyledi:
Atamızın Erdek'e gelişini önümüzdeki yıldan başlayarak görkemli biçimde kutlayarak, bu büyük insanı bir kez daha anacağız. Çünkü bugün Atatürk'ün düşüncelerine ülkemizde her zamankinden fazla gereksinim var. Bu anmaları da bundan sonra geleneksel duruma getirerek, her yıl gerçekleştireceğiz.
Haber : Önder Balıkçı
