Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili çalışma sürerken alternatifler masaya gelmeye devam ediyor. EYT yasası ile emeklilik için özellikle primi fazla olanların avantajı göze çarparken az primli olanlar için de çok alternatifli çözüm yolları üzerine çalışılıyor.
FAZLA PRİM AVANTAJ
Bu noktada 8 eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar açısından 5000 ile 5975 gün arasında prim gerekiyor. İşe girişe göre bu prim gün şartı da değişiyor. Ancak EYT'liler arasında bu primin çok üstünde günü olanlar da mevcut.
Buna göre erkekler için 9 bin gün (25 yıl) kadınlar için ise 7200 gün (20 yıl) bekleme süresi kadar primi olanlar açısından bir avantaj ortaya çıkıyor. Bu prim gününe ulaşan sigortalıların hemen emekli edilmeleri yaş şartına bakılmaması gündemde. Böylece yüksek primi olanlar bu avantajı kullanmış olacak.
Herkesin yaş şartına bakılmadan emekli edilmesi durumunda daha az primi olanla çok primi olanın aynı şartlara sahip olması adaletsizlik oluşturacağından yüksek prime böyle bir imkan tanınması değerlendiriliyor.
NORMAL PRİME ULAŞANLAR
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup hem 20 ve 25 yıllık süreyi dolduran hem de tablodaki 5000-5975 gün şartını tamamlayanlar açısından da iki alternatif söz konusu olacak. Bu sigortalıların yaş şartına bakılmadan emekli edilmesi gündemde. Ancak burada diğer bir alternatif olarak da belli bir yaş şaşını ya da yaş şartından belli bir süre düşürülmesi de değerlendiriliyor.
Örneğin burada kadınlar için 48 erkekler için 50 ya da kadınlar için 50 erkekler için 52 gibi bir yaş sınırı getirilebilecekken listedeki yaş şartının 2 ya da 3 yıl geriye çekilmesi de söz konusu olabilecek.
Burada yıl ve prim şartını tamamlamış olanların sayısının 1.5 milyonu bulabileceği burada da en alt seviyeden aylık bağlansa bile yıllık maliyetin 45-50 milyar lira arasında oluşacağı da değerlendirmeler arasında bulunuyor. Yaş düşürme durumunda ise kademeli bir emeklilik söz konusu olacak.
AZ PRİMİ OLANLAR
Bu şartları tamamlayanların dışında emeklilik için gerekli 5000-5975 gün şartlarını tamamlayamayanlar da söz konusu. Bu sigortalıların da EYT kapsamına alınabilmesi için borçlanma imkanları değerlendiriliyor.
Buna göre doğum, askerlik, yurtdışı, ihya, hizmet tespit davası, isteğe bağlı sigorta gibi imkanlarla eksik primlerin doldurulması ve EYT kapsamına dahil olunması mümkün olabilecek. Bu arada 3600 gün ile SSK'dan ve 5400 gün ile de Bağ-Kur'dan kısmi emeklilik hakkı da bulunacak.
Kısmi emeklilikte yaş şartı biraz daha yukarı çekilecek. Böylece yaşını doldurmuş ama çalışma imkanı olmadığı için primini dolduramayanlar bu haktan yararlanacak.
BORÇLANMA TALEPLERİ
Bu arada eksik primlerin doldurulması konusunda mevzuatımızda bulunan borçlanma imkanlarına ilaveten bazı kesimlerin de borçlanarak EYT kapsamına girme talepleri bulunuyor. İşte o kesimler:
*İlk sigortalarını staj veya çıraklıkla başlatan sigortalılar bu süreleri borçlanmak ve işe giriş tarihi olarak tescil ettirmek istiyorlar.
*Geçmişte vergi mükellefi olmuş ancak Bağ-Kur kaydını ihmal etmiş olanlar ise geçmişe dönük borçlanma imkanı istiyor.
*Sigortadan önce doğum yapmış anneler ise bu çocukların da borçlanma yoluyla emeklilik hesabında kullanılmasını talep ediyor.
(POSTA)
