Çevreyi koruma adına önemli yasama faaliyetlerinde bulunan CHP Balıkesir Milletvekili Namık Havutça´dan, çevreci bir çalışma daha Meclis Başkanlığına sunuldu.
?Türkiye´de yıllık 800 bin ton elektronik atık meydana gelmekte ve bunun sadece % 1´i (8 bin ton) geri dönüştürülebilmektedir. Yani her yıl geriye 792 bin ton atık kalmak? açıklaması yapan Havutça, TBMM Başkanlığına verdiği Kanun Teklifinin gerekçesinde, AEEE´lerin geri dönüşümü ve toplanması noktasında Türkiye´nin, Avrupa´nın çok gerisinde olduğunu, Avrupa´da 1 yılda kişi başına 17 kg atık toplanırken, ülkemizde bu oran kişi başına 0,3 kg dolayında olduğunu vurguladı.
Havutça hazırladığı kanun teklifinin gerekçesinde şu ayrıntılara yer verdi: ?Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de gelişen teknoloji ile birlikte tüketim alışkanlıkları hızla değişmekte buna bağlı olarak yeni tür atık tipleri ortaya çıkmaktadır. Bunlardan biri de elektrikli ve elektronik eşya atıkları bilgisayar, monitör, televizyon, buzdolabı, çamaşır makinesi, cep telefonu ve bunun gibi ev, ofis ve endüstride kullanım alanı bulan, yararlı ömrünü tamamlamış veya arıza nedeniyle daha fazla kullanılmayan, tamiri mümkün olmayan aletlerin tümü elektronik atık kategorisi altında toplanmaktadır. Artan elektrikli ve elektronik eşya tüketiminin sonucu olarak evsel atıklar içerisindeki elektronik atık miktarı giderek yükselmektedir. Elektronik Atıklar günümüzün en önemli sorunlarından biridir. Kullanım ömrünü tamamlamış her türlü elektrikli ve elektronik atıklar için Avrupa´da toplama ve ayrıştırma merkezleri bunları geri dönüşüme kazandırılmaktadır. Yeniden kullanım ilkesine öncelik verilerek atıl ve kullanılabilir durumda olan atık bilgisayarlar tamir edilmektedir. Ülkemizde de elektrikli ve elektronik eşyaları düzenli ve doğru şekilde toplayarak, çevreye zarar vermeyecek şekilde bertaraf etmek, böylelikle hem gelecekte daha temiz ve yaşanabilir bir çevreye kavuşmak hem de çocuklarımıza çevre bilincini aşılamak adına toplama merkezlerini daha yaygın hale getirmek çevre ve insan sağlığı açısından önemli arz etmektedir. Kullanıcısı için kullanım değeri kalmayan ya da kullanılmaz durumda olan hasar görmüş, bozuk, kırık, tamir edilemez olarak görülen elektrikli ve elektronik cihaz ve aletlerin tümüne Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar (AEEE) denilmektedir. Elektrikli ve elektronik ekipmanların bazıları kurşun, cobalt, arsenik, berilyum, baryum ve civa gibi çevre ve insan sağlığını tehdit eden toksik 40 çeşit madde içermektedir. Bilgisayar monitörleri ve televizyonlar yaklaşık 4 kg. kurşun içermektedir. İç yüzeydeki kaplamaları ise tehlikeli atık sınıfına giren fosfor içermektedir. Çevre ve insan sağlığını tehdit eden AEEE´lerin yönetimini sağlamak amacı ile Belediyeler tarafından ücretsiz toplanıp elektronik atıklar AEEE tesislerinde; ?tekrar kullanılabilir?, ?geri dönüştürülebilir? ya da ?imha edilmelidir? şeklinde sınıflara ayrılmalıdır. Bir bilgisayarda ortalama 7 kg civarında pvc´de bulunan plastik bulunur. Pvc en tehlikeli plastiktir. Buzdolabı gövdesinden ütü, alüminyum içecek kutularından uçak gövdesi, monitör plastiğinden bank yapılabilir. Elektrikli ve elektronik eşya atıkları gerekli işlemlerden ve ayrıştırmalardan geçmeden gelişi güzel çöpe ya da çevre atıldığında içinde bulunan civalı bileşenler uzun dönemde yer altı suları ve toprağa zarar vermektedir. İnsan sağlığına ve çevreye zararlı olan bileşikler içeren bu atıkların belirli standartlar çerçevesinde geri dönüştürülmesi, geri dönüştürülemeyenlerin ise uygun yollarla bertarafı gerekmektedir. Elektrikli ve elektronik atıkların geri dönüşümü sadece atıkların bertarafı açısından değil aynı zamanda bakır, alüminyum, altın gibi değerli materyallerin geri kazanımı açısından da önemlidir. Bunun yanında bu atıklar doğru olarak işlenmez ise tekrar kazanım veya kullanım için söküldüklerinde, parçalandıklarında, yakıldıklarında veya kimyasal işleme tabi tutulduklarında içerdikleri zararlı gazlar, kurşun, kadmiyum, cıva gibi zehirli metaller açığa çıkabilmekte, bu atıklar önemli birer toksik madde kaynağına dönüşerek çevre ve insan sağlığı açısından büyük sorunlara sebep olabilmektedir. Bu atıklardan değerli olan kısımlarının geri kazanılmasının ülke ekonomisine getireceği pozitif etkilerin yanında uzaklaştırılması gereken tehlikeli bileşik içerikleri de atık yönetiminin önemini arttıran hususlardan biridir.?
Haber Merkezi
