Dicle Nehri vadisindeki çakıllı ve kumlu arazide güvercin gübresi verilerek yetiştirilen ancak çeşitli sebeplerle yıldan yıla küçülen Diyarbakır karpuzu, Bakanlık ve Diyarbakır Valiliği`nce yürütülen "Diyarbakır Karpuzunu Geliştirme Projesi" sayesinde bu yıl 49.5 kiloya ulaştı.
Türk Patent Enstitüsü`nce de tescillenen, tohumu koruma altına alınan Diyarbakır karpuzunda şu ana kadar yaklaşık 200 bin ton verim elde edildi. Yerel karpuzda ise lokal olarak ekilen 300 dönümden elde edilen rekolte 2 bin 100 ton.
70 KİLOLUK KARPUZUN SIRRI
Kentin sembolü haline gelen Diyarbakır karpuzu hem eski ihtişamına hem de rekolte artışına kavuşarak çiftçinin yüzünü güldürürken, Türkiye Tohum Üreticileri Birliği ile yerel tohumların korunması için işbirliği gerçekleştirildi.
Proje meyvelerini verdi
2 yıl öncesine kadar küçülmeye başlayan karpuzların kuraklıktan etkilenme oranının azalması, hastalık ve zararlılara karşı yaprak direncinin gelişmesi, meyve iriliği ve sayısı ile lezzetinin artması için hayata geçirilen proje kapsamında üreticisine 18 bin 100 kilogram güvercin, yarasa ve bu yıla özgü olarak sıvı solucan gübresi desteği verildi.
Çalışma kapsamında ayrı hatlara verilmek üzere yarasa, güvercin ve sıvı solucan gübresi kullanıldı. Çiftçilerin yaptığı hatalar yerinde gözlemlenerek doğru yerde, doğru çiftçi tarafından, dinlenmiş doğru arazilerde ekimi sağlandı. Hava koşullarının da elverişli olması ile proje meyvelerini verdi. 2 yılda 13,5 kilo büyüyen karpuz bu yıl yüzleri güldürdü.
Buzhaneye getirilen 100 karpuzdan en büyüğü 49,5 kilogram ağırlığına ulaşırken irilikte ilk sıralara yerleşen karpuzların tamamının sıvı solucan gübresi kullanılarak üretim yapılan araziden geldiği tespit edildi.
Hedef 70 kiloya ulaşmak
Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü`nde görev yapan ziraat mühendisi Meral Süer, Diyarbakır`ın 30-40 yıl önce karpuzu ile ün yaptığını, yıllar geçtikçe kimyevi gübre kullanımı gibi çeşitli sebeplerle karpuzun küçüldüğünü, veriminin de düştüğünü söyledi.
Süer, organik üretimle Diyarbakır karpuzunun eski ihtişamına kavuşmasının hedeflendiğini ifade ederek, bu kapsamda Bismil ilçesinin Ulam Köyü`nde 2 dönümlük bir alanda 7 sıra üzerinde farklı gübre uygulaması yaparak, sıvı solucan, yarasa ve güvercin gibi birçok organik gübre çeşidini denediklerini belirtti.
Sıvı solucan gübresinin Türkiye`de ilk kez karpuzda denendiğine dikkati çeken Süer, "Çalışmalarımız sonucu 49,5 kilo ağırlığındaki en büyük karpuzu ürettik. Sıvı solucan gübresi uyguladığımız ilk 3 sırada üretilen 20 karpuz 45 kilonun üzerine çıktı. Çiftçi gübrenin ismini ilk duyduğunda kullanmakta tereddüt etse de sonuçlarını gördükten sonra önümüzdeki yılın gübre siparişlerini vermeye başladı. Böyle giderse 2 yıl sonra Diyarbakır karpuzu 70 kiloya ulaşabilir. Böylece Diyarbakır karpuzunun padişahlar dönemindeki gibi develerle taşındığı güzel görüntüler oluşacaktır" dedi.
"Biz mutlu olmayacağız da kim olacak"
Bu yılın en iri karpuzunu üreten Bismil Sarıtoprak Köyü`nde karpuz üreticisi Adil Aydın, 2 yıl önce en iri karpuzun 38 kilo, geçen yıl 46 kilo olduğunu hatırlatarak, bu yılın ise en iri karpuzunun 49,5 kiloya ulaştığını söyledi.
Bu yıl karpuzun hem eski büyüklüğüne kavuştuğunu hem de rekoltesinin arttığını ifade eden Aydın, "Bakanlığın desteğiyle Diyarbakır eski karpuzuna kavuştu. Bakanlığımızın karpuz üreticisine sunduğu desteklerle karpuz eski günlerine geri döndü. Sıcak havaya rağmen, arazinin dinlenmiş olması, kullanılan gübre ve sunulan destek ile bu yılın en iri karpuzunu ürettim. Ama en önemlisi Diyarbakırımızı en iyi şekilde tanıtmak. Benim birinciliğim önemli değil. Önemli olan Diyarbakır`ın birinciliğidir" diye konuştu.
Çiftçi Mahmut Yılmaz, çeşitli hastalıklar nedeniyle karpuzun geçmiş yıllarda küçüldüğünü, ancak bakanlığın desteğiyle bu yıl ürettikleri karpuzların istenilen iriliğe kavuştuğunu söyledi.
2008 yılının 55 kilo 80 gram ağırlıktaki en büyük karpuzunu ürettiğini ifade eden Yılmaz, bu yıl da hedeflerine ulaşmaktan dolayı çok mutlu olduklarını belirtti.
Çiftçi Abdullah Yıldız ise, Diyarbakır karpuzunun gelişmesi için ellerinden gelen gayreti gösterdiklerini bakanlıkça destek sağlanan gübreleri kullanarak iri karpuzlar ürettiğini belirtti.
Sadece 2 kez kullandığı solucan gübresi ile ürettiği karpuzların bu iriliğe ulaştığını vurgulayan Yıldız, "Biz mutlu olmayacağız da kim olacak. Çok mutluyuz, karpuzları görünce yorgunluğumuz gitti. Gelecek yıl daha iri karpuzlar üretmeyi hedefliyoruz" diye konuştu.
Uluslararası festival ile taçlandırılacak
Öte yandan Diyarbakır karpuzu bu yıl ilk kez uluslararası bir festivalle tanıtılacak.
Bakanlığın talimatı ile hazırlanan "1. Uluslararası Geleneksel Diyarbakır Karpuzu Festivali" projesi Başbakanlık Tanıtma Fonu ile Kültür ve Turizm Bakanlığı`na sunuldu.
Projenin onaylanmasıyla 26 yıl aradan sonra geçen yıl adına festival düzenlenen bu yıl ise Kültür ve Turizm Bakanlığı`nın da desteğiyle uluslararası statü kazandırılan 3 günlük festivalde, Diyarbakır Hipodromu`nda "karpuz kupası koşusu" da gerçekleştirilecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığı`nca ilk etapta 50 bin liralık kaynak aktarılan İl Özel İdaresi ve yerel firmaların desteğiyle de yaklaşık 150 bin liralık bütçe doğrultusunda biri Ankara`da olmak üzere 16 kişilik ekip çalışma başlattı.
20 Eylül`de başlayacak ve 3 gün sürecek festival kapsamında jüri üyeliği için Türkan ve Nazan Şoray`ın davet edildiği ses yarışması yapılacak. Bunun yanı sıra 20 Eylül`de Diyarbakır Hipodromu`nda İngiliz atlarının koşacağı `Karpuz Kupası Koşusu` gerçekleştirilecek. Sahne gösterileri konserler, sportif etkinlikler ve yemek yarışmalarının gerçekleştirileceği festival valilik önünden yarış atlarının da katılacağı kortej yürüyüşü ile başlayacak.
