Çocukluk ve ergenlik döneminde okulda yaşanan spor yaralanmaları sık görülen ciddi kazalardır. Okulda gerçekleşebilecek sakatlanmalara doğru müdahale edilmediğinde ise kalıcı hasarlar ortaya çıkabilmektedir. Memorial Antalya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın, okulda spor yaralanmaları, nedenleri ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Çocuklarınızı spor seçimi konusunda doğru yönlendirin
Çocukların ve gençlerin psikolojik ve sosyal gelişimleri için çok önemli olan spor aktiviteleri, çağımızın hastalığı obeziteden korunmak ve diyabet riskini azaltmak için çok önemlidir. Ayrıca takım oyunu gerektiren sporlar, çocukları ekip çalışmasına hazırlamaktadır. Bu nedenle okullarda çok sayıda spor aktivitesi düzenlenmektedir. Fakat aktiviteler sırasında meydana gelebilecek kas-iskelet ve eklem yaralanmaları, doğru tedavi ve ilkyardım uygulanmadığında kalıcı hasarlara neden olabilmektedir.
Sporda meydana gelen çarpışma, takılma, kayma, eklemlerin bükülmesi ve dönmesi özellikle basketbol ve futbol müsabakalarında gerçekleşmektedir. Sakatlanmalar daha çok el ve ayak bileği, parmaklar ve baş bölgelerinde olmaktadır.
Ebeveynler ve öğretmenler, spor seçimi, motivasyon, spora uyum ve yaralanmalardan korunma hakkında çocukların bilgilendirmesinde çok önemli rol oynamaktadır.
Spor yaralanmalarından korunmak için ne yapılmalıdır?
12 - 18 yaş arası okul döneminde spor yaralanmaları yoğun olarak yaşanmaktadır. Erkek çocuklarında daha sık görülen spor sakatlanmaları; çoğunlukla kırık ve çıkıklar, kas-eklem burkulma ve zorlanmaları, ezilme ve sıyrılmalar şeklinde görülmektedir. Yaralanmalar spora hazırlık veya müsabaka sırasında oluşmaktadır.
Okulda spor yaralanmalarından korumak için beden eğitimi öğretmeni ya da okulun organize ettiği müsabakayı yöneten kişinin, oyuncuları dikkatli bir şekilde gözlemlemesi önemlidir. Gözlemci kişinin ilk yardım ve CPR (kalp-akciğer canlandırması) sertifikasına sahip olması, spor kuralları, uygun spor ekipmanlarının kullanılması konusunda da bilgili ve deneyimli olması önem taşımaktadır.
Okulda gerçekleştirilen spor faaliyetleri sırasında yaralanmaları engellemek için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
"Spor seçiminin çocuğun yaşına ve fiziksel özelliklerine uygun olması
"Çocukların bilinen bir sağlık sorunu olup olmadığı konusunda bilgi sahibi olmak için sağlık kontrolünden geçirilmesi
"Müsabaka öncesi her oyuncunun iyi ısınması ve gevşeme egzersizleri yapması
"Sakatlanmaları önlemek için spor kurallarına uyulması
İlk müdahalenin bir sağlık kuruluşunda yapılması gerektiğinde hastanın acilen transferi sağlanmalıdır. Bunun dışında eklem burkulması ve kas zorlanmalarında, yaralanan yerin istirahat ettirilmesi, yükseğe kaldırılması, soğuk uygulaması yapılması gerekmektedir.