Erdek Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün, ön inceleme raporunda, Erdekli zeytin üreticilerinin normal şartlarda 7 milyon 869 bin lira kar edecek iken, 10 milyon 20 bin lira zarar ettiğine yer verildi.
Erdek Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, bu yıl zeytin alımlarında kalibrasyondan kaynaklı meydana gelen fiyat düşüşünün, 15-16-17 Ekim 2011 tarihlerinde Kapıdağ serisinin yüksek kesimlerine kar yağmasından dolayı sıcaklığın mevsim ortalamalarının altına düşmesinden kaynaklandığını rapor haline getirdi.
4195 hektar alanda zeytin ağaçlarının ekili olduğu, yaklaşık 5000 kişiye ait 1 milyon zeytin ağacının bulunduğu Erdek ve çevresinde, bu sene zeytin ürününde meydana gelen su kaybı ve buruşmanın nedenleri, Erdek Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü`ne bağlı Ziraat Mühendisleri tarafından araştırıldı.
S.S. 162 Sayılı Erdek Zeytin Tarım Satış Kooperatifi yönetim kurulu tarafından, Erdek Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü`nden talep edilen zeytinde su kaybı ve buruşmanın nedenlerini kapsayan araştırma ve incelemede, ilgili uzmanlarca hazırlanan rapor Marmarabirlik-Erdek yönetimine sunuldu.
Erdek Zeytin Tarım Satış Kooperatifi yönetimi, Erdek Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü`nce, zeytin meyvesinde bu yıl yaşanan su kaybı ve buruşmanın neden olduğu konuları içeren raporla birlikte soluğu Ankara`da aldı.
Konuyu önce AK Parti Genel Merkezinde, partinin genel başkan yardımcısı aynı zamanda Balıkesir Milletvekili A. Edip Uğur`a aktaran kooperatif yöneticileri, daha sonra ziyaret ettikleri Tarım Orman ve Köy İşleri Komisyon Başkanı İbrahim Yiğit`e, Erdek`li zeytin üreticilerinin yaşadığı sorununun nedenleri ile ortaya çıkan zararın tablosunu açıklayan raporu sundu.
Erdek Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından hazırlanan,
İŞTE! ÖN İNCELEME RAPORUNDAN ÖNEMLİ SATIR BAŞLARI
"Erdek İlçesinde 7554 hektar alanda tarım arazisi olup, kullanılan bu arazilerde 4195 hektarında zeytinlik olu, yaklaşık 5 bin kişiye ait 1 milyon zeytin ağacı bulunmakta.
2011 yılı zeytin üretim döneminde yapılan saha kontrollerinde ağaç başına ortalama verim 10 kg olacağı buna istinaden ilçe rekolte tahmini 10 bin ton olacağı beklenilmekteydi.
İlçemiz, iklim değerlerinin 15 Ekim`e kadar normal seyrinde geçtiği halde, 15-16-17 Ekim tarihlerinde Kapıdağ serisinin yüksek kesimlerine kar yağmasından dolayı sıcaklık mevsim ortalamalarının altına indi. Yükseklerde oluşan kardan dolayı taban ve ve yamaçlarda soğuk hava akımı yapmasından dolayı kararma başlangıcındaki zeytin tanelerinde su kaybına neden olarak buruşmalar meydana geldi. Bu dönemde hasada kadar geçen sürede, hava sıcaklıkların mevsim ortalamalarının altında seyretmesi, yağışın olmaması ve bölgede esen şiddetli soğuk rüzgarlardan dolayı ağaç ve meyvelerde su kaybı devam etmiştir.
Zeytinin hasada gelme sürecinde tanelerin buruşmasına neden olan Abiyotik faktörler incelendiğinde;
Zeytin yarı tropik bitki olup, soğuk stresi genellikle 0-15 C derece arasında değişen sıcaklıklarda görülür. Sıcak seven tropik ve yarı tropik bitkiler 15 C derecenin altındaki sıcaklıklarda soğuk stresi gösterirler. Duyarlı bitkilerde soğuk stresinin ilk belirtisi, toprakta yeterli su bulunmasına rağmen bitki yapraklarının solması, meyvelerde buruşma meydana gelir.
Zeytin yetiştiriciliğinde özellikle düşen yıllık yağış toplamından çok, yağışın vejetasyon devrelerine göre dağılışı önemlidir. Zeytin ağacının topraktaki suya gerek duyduğu kritik devreler vejetasyonun başlangıcından tam çiçeklenmeye kadar dane tutumundan hemen önceki devre ve çekirdeğin sertleştiği dönemlerdir. Zeytinin renk değiştirmeye başladığı son devrede de belli miktarda suyun bulunması özellikle sofralık çeşitler için danenin irileşmesi yönünden olumlu etki yapar.
Eğer, zeytinin kararma dönemi olan Ekim ayında yağış ve sıcak esen lodos olması durumunda zeytinlerin daha iyi kararmasına, iri, dolgun olmasını sağlayacaktı. Ancak, Ekim ayında meydana gelen ekstrem hava şartlarının zeytinin kararma döneminde değişmediğinden ağaçlardaki fizyolojik faaliyeti yavaşlattığından dolayı buruşukluk devam etmiştir.
Zeytin üreticilerinin gelir-gider durumuna ait analiz
1 dekarda ekili ortalama 22 zeytin ağacının bulunduğu zeytin bahçesinde, 2011 yılında 1 adet zeytin ağacının masrafı 19,04 TL olup, 1 adet zeytin ağacından ortalama 10 kg ürün alınmaktadır.
1 adet ağaçtaki sofralık zeytin miktarı (% 80) 8 kg, yağlık miktarı (% 20) 2 kg, 1 kg kaplık zeytin fiyatı 3,05 TL, 1 kg yağlık zeytin fiyatı 1,25 TL, 1 adet ağaçtan elde edilecek sofralık zeytin tutarı 24,40 TL, 1 adet ağaçtan elde edilecek yağlık zeytin tutarı 2,50 TL olup, 1 adet ağaçtan elde edilecek toplam zeytin geliri 26,90 TL`dır.
Zeytin tanelerinde yaşanan su kaybı oranı % 30
Ekim ayında meydana gelen ekstrem hava şartlarından dolayı zeytin danelerinde yaklaşık % 30 su kaybı olmuştur. Bu da ortalama elde edilecek ürünü 10 kg`dan 7 kg`a düşürmektedir.
Ayrıca, ortalama elde edilen sofralık ürün normalde % 80 iken % 30`lara, yağlık zeytin normal şartlarda % 20 iken % 70`lere çıkmıştır.
Sonuçta, zeytin tane iriliği ilçe genel ortalaması düşmüş olup, sofralık zeytin kilogram fiyatı 2 TL`ya düşmüştür. Buna göre, 1 ağaçtan elde edilecek ürün ve elde edilecek gelir miktarı aşağıda sunulmuştur:
Bugünkü duruma göre 1 ağaçtan elde edilecek zeytin geliri
1 adet zeytin ağacının ortalama ürünü 7 kg, 1 adet ağaçtaki sofralık zeytin miktarı (% 30) 2,1 kg, 1 adet ağaçtaki yağlık zeytin miktarı (% 70) 4,9 kg, 1 kg sofralık zeytin fiyatı 2 TL, 1 kg yağlık zeytin fiyatı 1,02 TL, 1 adet ağaçtan elde edilecek sofralık zeytin tutarı 4,02 TL, 1 adet ağaçtan elde edilecek yağlık zeytin tutarı 5 TL olup, 1 adet ağaçtan elde edilecek toplam zeytin geliri 9,02 TL`dır.
1 zeytin ağacının normal ve hali hazır durumuna ait gelir-gider analizi
1 zeytin ağacının masrafı 19,04 TL, normal şartlarda 1 zeytin ağacından elde edilecek gelir 26,90 TL olup, kar 7,80 TL olması gerekirken, bugünkü hali hazır durumda 1 zeytin ağacından elde edilecek gelir 9,02 TL olup zarar 10,02 TL`dır.
SONUÇ
Erdek genelinde, Ekim-Kasım ve Aralık aylarında meydana gelen ekstrem hava şartlarından dolayı zeytin tanelerindeki su kaybından kaynaklı buruşmanın devam etmesinden dolayı zarar oluşmuştur.
Özellikle, zeytin tanelerinin su kaybetmesinden dolayı % 30 ağırlık kaybı meydana gelmiştir. 2011 yılı zeytin rekolte tahmininde 10 bin ton beklenmekte iken % 30 zarardan dolayı rekolte beklentisi 7 bin tona düşmüştür. Bundan dolayı üreticinin 3 bin ton zeytini heba olmuştur.
Ayrıca, buruşmadan kaynaklı elde edilecek ürünlerin önceki yıllara göre oranları da değişmiştir. Sofralık ürün normalde % 80 iken % 30`lara, yağlık zeytin normal şartlarda % 20 iken % 70`lere çıkmıştır. Zeytin tane iriliklerinde su kaybından dolayı 100 gram zeytin içindeki tane sayısı önceki yıllar ortalamasının altına düşmüştür. Bundan dolayı ortalama sofralık zeytin kilogram fiyatı kalibrasyondan dolayı 3,05 TL olması gerekirken 2 TL`ya düşmüştür. Zeytin alımlarında kalibrasyondan kaynaklı fiyat düşüşleri de meydana gelmiştir.
Buna göre, normal şartlarda ortalama 1 ağaçtan elde edilecek gelir 7,86 TL iken 10,02 TL zarar oluşmuştur. Bu değerler ışığında Erdek genelindeki toplam 1 milyon ağaç üzerinden hesaplandığında üreticiler normal şartlarda 7 milyon 860 bin lira kar edecekken 10 milyon 20 bin lira zarar etmiştir."
