2010 Anayasasında göremediklerim Yüzde On barajı değişmemiş”

Demokrasilerde olmazsa olmazların en önemlisi serbest seçimlerdir.
Serbest seçimler için de sadece gizli oy açık sayım sistemi yeterli değilidir.
Seçimlere birbirinden farklı görüşleri savunan tüm partilerin girebilmesi gerekir.
Bu da yetmez.
Ayrıca seçimlere giren partilerin propoganda hak ve olanakları eşit olmalıdır.
Yine seçimler; listelerinj asılmasından itibaren oy verme işleminin sonuna kadar vatandaşların gözlemine ve de yargı denetimine açık olmalıdır.
Siyasal partiler seçimlerde aldıkları oy oranında parlamentoda temsil edilebilmelidir.
Yukarıda saydıklarım parlamentern demokrasilerde olması gerekenlerden bazılarıdır.
Ancak, ülkemizde bugünkü (1982 Anayasasındaki yer aldığı şekliyle) seçim sistemimizde siyasal partilerin aldıkları oy oranında temsil haklarının olduğunu söylemek olanaksızdır.
Halen yürürlükte olan ve 12 Eylül 2010`da halkoyuna sunulacak olan anayasada; bir partinin meclise girebilmesi için % 10 oy alması gerekiyor.
Bu sistemde 2002 yılında kullanılan oyların kabaca yarıya yakın bir bölümü (yaklaşık %46) temsil hakkı kazanamamıştır.
Örneğin DYP % 9,5 gibi trajik bir oranla meclis dışında kalmıştır.
Bir başa anlatıma yüzde yarımlık bir oran bir partinin TBMM`sinde temsilini engellemiş, meclise giren öteki iki partiye ise hak ettiklerinden çok daha fazla sandalye kazandırmıştır.
İstikrar adına konulan bu baraj, dünyadaki en yüksek seçim barajıdır.
Böyle bir seçim barajı sonunda, bir parti aldığı üçte bir oyla, mecliste üçte iki oranında sandalye kazanmıştır. Yani yüzde on barajına takılan partilerin aldıkları toplam oy 13,5 milyon iken mecliste üçte iki oranında temsil hakkı kazanan partinin tüm oyları 10,8 milyonda kalmıştır.
Çok uç bir örnek olacak ama, bu sistemde kağıt üzerinde olasıdır.
Örneğin, böyle bir sistemde %11 oy alan bir parti meclisteki tüm sandalyeleri kazanabilir. Eğer biri hariç bütün siyasal partiler %10`dan az oy alabilir ve sadece bir partinin %11 ile tek başına tüm vekillikleri kazanabilir.
Halen yürürlükteki ve referanduma sunulacak bu iki anayasada da %10`luk barajın olmasının yanlış olduğu, hatta haksızlık olduğunu düşünüyorum.
Orjinal Köşe Yazısına Git