Haziran 1922 de kararını kesinleştirdi. 19 Ağustos 1922 de Ankara’dan Akşehir’e geldi. 27 Ağustos 1922 Pazar sabahı, yoğun topçu ateşi sonrası, süngü ile taarruz ve Afyon kurtarıldı. 28 Ağustos Pazartesi, 29 Ağustos Salı, düşmanın beşinci tümeninin çevresi sarılarak kuşatıldı. 30 Ağustos Çarşamba 1922 nihai taarruz ile kuşatılan birlikler imha edildi. Komuta kademesi esir alındı. Taarruz merkezinin dışında, sağa sola dağılmış düşman birliklerinin ele geçirilmesi için Çalköy’de “Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” emrini verdi. 1 Eylül 1922’den 18 Eylül 1922’ye kadar devam eden takip ve süpürme harekatında, içinde Erdek’in de bulunduğu topraklar düşman işgalinden kurtuldu. Takip eden Mudanya ve Lozan başarıları ile varlığı perçinlenen genç Türkiye Cumhuriyeti 29 Ekim 1923’de resmen ilan edildi. Atatürk Büyük Zafer’in ikinci yıl dönümünde Zafertepe’de yaptığı konuşmada Büyük Taarruz’u ve alınan sonucun manevi ağırlığını ve büyüklüğünü şu sözlerle ifade etmiştir.”Hiç şüphe etmemelidir ki; yeni Türk Devleti’nin, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri burada atıldı. Ebedi hayatı burada taçlandırıldı. Bu sahada akan Türk kanları, bu semada uçuşan şehit ruhları, devlet ve cumhuriyetimizin ebedi muhafızlarıdır…”
Bir milletin kaderini çizen böylesi şerefli bir muharebenin, böylesi yüce, manevi boyutunu, doğaldır ki, onu yapan Başkomutan değerlendirir ve dillendirir. Bunun yanında: O cehennemi günlerde konuşan süngüler, tüfekler, toplar, piyadenin ve süvarinin elinde tuttuğu kılıçlar dillendirir. Evlatlarını veren ana-babalar dillendirir. Öksüz, yetim ve kimsesiz kalan çocuklar dillendirir. İşte bu sebeptendir ki: Cumhuriyetin haklı şanı “ Kimsesizlerin kimsesi olmak” dır.
O şanlı tarihin yazıldığı günlerde, tetik ipi her çekildiğinde, düşmanın başını siperlere eğdiren, 18 Eylül 1922’ de ilçemizin kurtuluşu için savaşmış, gazi bir top vardı Erdek’te… Her nedense, tutulacak, konumlandırılacak ona özel bir köşe bulunamadı. Çocukluk günlerimden hatırlarım; koşarak giderdik, Erdek Anadolu Lisesinin olduğu tepeden ateşlenirdi. Yıllarca inananlara oruçlarını açtırdı eşlik eden ezanla beraber. Cumhuriyete, ilçemize ve inancımıza hayrı dokunmuş o çelik abide, o muharip silah, Çin malı havai ses fişeklerinin keşfedilmesinden sonra bir daha konuşturulmadı. Paşa Liman Adaları ile Çanakkale’ye doğru uzanan ufka hakim (o zamanlar için) o boş tepede, bilinen hiçbir havai fişekle kıyaslamayacak o farklı sedayı ve manzarayı görmek için toplanmış yüzlerce çocuğu ve elinde akşamdan barutla doldurduğu kuru sıkı pirinç kovanı tutarak iftar saatinin gelmesini bekleyen, beyaz saçlı, zayıf ve uzun boylu ihtiyarı hatırlıyorum. Hepimizi yerine çakan o müthiş sesten sonra çocukların kara baruttan çıkan duman öbeğine koşuşturmaları ancak olay yerinde olan fotoğrafçının kadrajını süsleyecek güzellikteydi.
Büyük Zafer ve Cumhuriyetin ilanından sora özel günlerde ve ramazanda tarihi rolünü hatırladığımız Türk Milleti’nin emaneti bu silah her nedense parklarda, yağmurun, karın, güneşin ve diğer aşındırıcı etkenlerin altında yıllarca bakımsız ilgisiz bir şekilde bırakıldı. Büyük ihtimalle önce hareketli mekanizmaları ( kovan yatağı kapağı, tetik, iğne hamili) yağsızlık ve pastan kaskatı kesti, tekerleklerinin dış, demir çemberini merkeze (dingil miline ) bağlayan ahşap kollar, su, ağaç mantarları, böcek kemirmeleri ile çürüyerek çökmüş, kullanılmaz ve o tarihi şanına yakışmaz şekilde bekletildi. Sonra bir gün, bir anda, bir gecede ortadan kayboldu. Sonrası için aklıma gelenler ve bu vefasızlık beni kahrede dursun, büyük ihtimalle, siyasi ve bürokratik yönetimde söz sahibi olanların çok daha önemli işleri olduğu şüphesiz! Kültürümüzün onurunu taşıyan sembollerinin gözümüzün önünden yok oluşuna şayet üzülmeyenler varsa, Atatürk’ün Maarif Kongresinde (1921) söylediği şu sözü düşünerek gerçekten sahip olmadıkları şeyi iyi anlamaları gerekir. “Kültür zeminle orantılıdır, o zemin ulusun karakteridir.” Karakteri akıl bilim ve erdem olanlarla nice Zafer Bayramları ve Haftaları kutlamak dileğiyle, esen kalın..
