Osmanlı Devletinden günümüze kadar Doğu ve Güneydoğu `da birçok isyan olmuştur. Bunlar da iki tanesi çok önemlidir.
Birincisi ŞEYH SAİT ayaklanması
İkincisi DERSİM ayaklanması
Şeyh Sait isyanının arkasında İngiltere vardı. İngiltere`nin amacı, bu ayaklanma sayesinde, Musul üzerindeki isteklerini Türkiye`ye kabul ettirmekti. Çünkü Kuzey Irak`taki petrol yataklarını kendi denetimi altına almak istiyordu.
"DİN ELDEN GİDİYOR" diye Şeyh Sait önderliğinde isyan çıkartıldı. İsyan bastırıldı. Ancak Musul ve dolayısıyla Musul `da ki petrol yatakları İngilizlerin denetimine geçti.
1925`te gerçekleştirilen Şeyh Sait isyanına emperyalizme karşı olan hiçbir devlet kurum kuruluş ve kişi destek vermemiştir.
Çünkü şu gerçek apaçık biliniyordu. Mustafa Kemal`e karşı ilk olarak emperyalistler, ikinci olarak Feodal ağalar, üçüncü olarak sözde din adamları(!), dördüncü olarak ta liman şehirlerinin yabancı sermayeye bağlı ticaret burjuvazisi mücadele etmekteydiler.
Dersim bugünkü Tunceli`dir. Ve Dersim tarihi ayaklanmalarla doludur.
Padişahlara karşı ayaklanmışlar. Meşrutiyete karşı ayaklanmışlar. Jön Türk hareketine karşı ayaklanmışlar. Son olarak ta Cumhuriyet yönetimine karşı ayaklanmışlar.
Kimlerdi bu başkaldıranlar?
Osmanlının bile "TIMAR" sistemine dahil edemediği, aşiret reisleri, şeyhler, ağalar. Yani yargı da kendileri olan, vergiyi de kendileri toplayan, gençleri askere yollamayıp kendilerine muhafız yapan feodal beyler, derebeyleri.
Niçin ayaklanıyorlar?
Kendilerinin hakim olduğu ve yürüttüğü yeni düzen değişmesin diye.
Bir takım tarihi belgelerde Dersim ayaklanması(1937) ve bu ayaklanmaya neden olan olay şöyle anlatılmaktadır.
" Feodal unsurlar, Kemalist parti tarafından gerçekleştirilen reformlara rağmen, bugüne kadar ülkenin bu sapa bölgesinde barınmayı başarmışlardır
Dersim, Türkiye`nin ulusal ekonomisinin dışında kalmaktaydı. Öyle ki başka vilayetten hiçbir tüccar, Dersimde iş yapmayı göze alamazdı. Devletin Dersimde askerlik yükümlülüğünü gerçekleştirmesi ve yasal vergileri toplaması, bu güne kadar mümkün olamamıştır.
" Ve ekleniyor:" İsyanın arifesinde tapu kadastro idaresi, feodal aşiret reislerinin elinde bulunan halka ait malların incelenmesi ve saptamasına ilişkin hükümet önlemleri uygulanmaya başlamıştı. Bu durumda feodalizm, kendi yasadışı egemenliğinin iktisadi temellerini yitirme tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğunu hissetti. İşte, özellikle bu önlem isyana yol açan neden olmuştur."
Son Dersim ayaklanması çok kanlı bir biçimde bastırıldığı doğrudur. Hareketi yöneten komutan bu nedenle görevinden de alınmıştır.
İşin gerçeği Dersim olayları ne Kürt yurttaşlarımıza ne de Alevi yurttaşlarımıza karşı yapılan bir hareket değildir.
