,
Bugün, 30 Nisan 2025 Çarşamba

SAYİM ALKAZAK


DOMBRA Efsanesinin ortaya çıkışı

DOMBRA Efsanesinin ortaya çıkışı


Oğlundan habersiz kalan Cengizhan onun öldüğünü sezerek, "Kim bana bu acı haberi söylerse onun boğazına kurşun dökeceğim." der. 
Cengizhan`ın sertliğinden korkan vezirleri haberi vermeye cesaret edemezler.                          Bin önceki yazımda AKP ve MHP`nin seçim meydanlarında paylaşamadığı `Dombra` dan söz etmiştik… 
Efsanesini merak etmiş bazı okuyucularımız…
Eskiden olduğu gibi, ciltler haindeki Meydan Laurus`lara bakmaya gerek yok…
İnternet dünyasında, bir tek tuşla bunu öğrenmek de kolay…
Ancak, yine ben açıklayayım istedim.
Dombra`nın oluşumuyla ilgili bir efsane bilinen şekliyle şöyle anlatılıyor…
Cengizhan`ın büyük oğlu Joşıhan ava çıkar. 
Yaralı ceylanın peşini kovalarken vefat eder. 
Oğlundan habersiz kalan Cengizhan onun öldüğünü sezerek, "Kim bana bu acı haberi söylerse onun boğazına kurşun dökeceğim." der. 
Cengizhan`ın sertliğinden korkan vezirleri haberi vermeye cesaret edemezler. 
Buna daha çok sinirlenen Cengizhan tüm kahrını, acısını halktan çıkarmaya başlar ve halka zulmeder.
Bu kadar ağır eziyetin altında kalan halkını bu ıstıraplardan kurtarmak ümidiyle Kerbuğa-küyşi, Hanın huzuruna gelir, bildiklerini gizlemeden anlatmasını ister. 
Kerbuğa da bildiklerimi ben değil iki telim anlatsın der; "Aksak Ceylan küyünü" yazar ve dombırasıyla Cengizhan`a anlatır. 
Küy`de, Hanın katılığı, acımasızlığı, halkın çektiği ağır işkenceler, avcılık hayatı ve Joşıhan`ın ölümü anlatılır.
DOMBRA`YA KURŞUN DÖKÜLÜR
Bunun hepsini çok iyi anlayan Cengizhan, Kerbuğa`nın boğazına kurşun dökülmesini emreder. 
Fakat Kerbuğa acı gerçeklerin kendisi değil dombrasının ağzından çıktığını söyler. 
Böylece kurşun dombıranın gövdesine dökülür. 
Sıcak kurşuna dayanamayan dombıranın birkaç teli kopar, eskiden altı telli olan dombıra bugünkü iki telli hâlini alır.
DOMBRA NEDİR?
Dombra nadiren Türkiye`de, yaygın olarak Tataristan, Çin gibi Türklerin yaşadığı tüm ülkelerde ve en çok Özbekistan, Tacikistan, Kazakistan,Afganistan gibi orta asya ülkelerinde yaygın bulunan kadim bir telli çalgıdır. Tezeneli çalgılar grubuna dâhildir. Dombra Orta Asya`nın diğer kadim telli çalgılarıyla ortak özelliklere sahiptir.
Dombra; iki telli, parmakla çalınan halk çalgısıdır. Kazak Türklerinin en yaygı çalgısıdır. Telleri eskiden bağırsaktan yapılırken günümüzde misina kullanılmaktadır. Kazakça`da barsak anlamına gelen "işege" sözü "işek" şeklini alarak çalgı teli anlamına dönüşmüştür. 
Armudi bir teknesi, çam ağacından göğsü ve perdeli sapıyla küçük bir dutarı andırır. 
Boyu 80- 100 cm kadardır. Abay ve cambıl dombırası olmak üzere iki türü vardır. 
Şertpe ve Tökpe adları altında iki türlü çalım tekniği vardır.
Şertpe tekniğinde sağ elin ayası göğüse dayanarak işaret parmağı ile vurma ve çekmelerle çalınırken, tökpe tekniğinde sağ el bilekten hareket ederek ve bütün parmaklar kullanılarak çalınır. Ses aralığı bir tel üzerinde bir buçuk oktavdır. 
Dörtlü ya da beşli aralıkla akortlanır.
  • BIST 100

    9246,47%-0,65
  • DOLAR

    38,45% 0,04
  • EURO

    43,82% -0,26
  • GRAM ALTIN

    4095,11% -0,89
  • Ç. ALTIN

    6614,29% 0,37
  • Çarşamba 16.5 ° / 4.7 ° false
  • Perşembe 10.7 ° / 6.7 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Cuma 12.7 ° / 6.9 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı

Balıkesir

30.04.2025

  • İMSAK 04:28
  • GÜNEŞ 06:04
  • ÖĞLE 13:11
  • İKİNDİ 16:59
  • AKŞAM 20:08
  • YATSI 21:37