”Adalet Mülkün Temelidir” Hz.Ömer’e, “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” Hz.Ali’ye, “Köylü Milletin Efendisidir” Kanuni Sultan Süleyman’a, “Ya İstiklal ya ölüm” Şeyh Şamil’e aittir diyor bir yazısında, her daim Atatürk kelimesinden bile ürken Mustafa Armağan adlı yazar…
Kesin olmamakla birlikte bunların tamamı doğru da olabilir…
Oysa Atatürk`ün ne söylemediğinin değil, ne söylediğinin önemli olmasını kavramakta zorlanmaktadır.
Atatürk`ün söylediklerini anlayamamış tayfanın bu tür abuk açılımlarda bulunması da gayet doğaldır.
Bir sözü ilk kimin söylediği değil, kimin ezber ettirdiği de o kadar önemlidir.
Hayatta en hakiki mürşit ilimdir` i ilk kimin söylediği mi önemli, yoksa hayattaki en hakiki mürşiti ilim yapanın kim olduğu mu önemli?
Bu örneklemede olduğu gibi, sözün Atatürk tarafından söylendiğinin vurgulanmasındaki amaç, söze dikkat çekmektir.
Söylediği sözlerle Türk milletini sırtlanan önderimiz, vefatı ile başlayan süreçte de Atatürkçü aydın insanlarca söylenen sözleri sırtlanarak, halkına kılavuzluk etmeye, meşaleyi doğru yola tutmaya devam etmiştir.
* * *
Örneğin; ``Köylü milletin efendisidir.`` sözünün Atatürk`e ait olduğu söylense de, bu vecizenin aslında Kanuni Sultan Süleyman`a ait olduğu da belirtilmektedir.
Tarih notlarında bu konuda da yazılmış bir eserde Kanuni bir gün mahremleriyle görüşürken onlara; ``Velinimet-i âlem (dünyanın efendisi) kimdir?`` diye sormuş.
Onlar, `` Padişah efendimizdir.`` diye cevap verince Kanuni, ``Hayır, dünyanın efendisi Reayadır ki (Osmanlı İmparatorluğunda yönetime katılmayan, askeri sınıf dışında kalan, geçimini tarım ve ticaretle sağlayan kesim. Bir hükümdarın idaresi altındaki halk), ziraat ve Haraset (çiftçilik) emrinde huzur ve rahatı terk ile iktisap ettikleri nimetle bizleri itam ederler.`` demiştir.
Gördüğünüz gibi tek fark, Kanuni`nin daha evrensel bir tanımlama yapmasındadır.
* * *
”Adalet Mülkün Temelidir” vecizesindeki adalet, hakkın gözetilmesi ve yerine getirilmesi anlamına gelir.
Haklı ile haksızın ayırt edilmesi adaletle sağlanır.
Adalet kavramı temelde hukuk kurallarına uygunluğu içerir.
İnsanların toplum içindeki davranışlarıyla ilgili olduğundan ahlak ve din kurallarıyla da ilişkilidir ve tarih boyunca tartışmalı bir alan olmuştur.
MÜLK ev, dükkân, arazi vb. taşınmaz mal, TEMEL ise en önemli, bellibaşlı, ana, esas, asıl anlamındadır.
Sözün Arapça aslı “El-‘adlü esâsü’l-mülk” tür.
Türkçede ‘mülk’ kelimesi “mahkeme kadıya mülk değil” deyiminde olduğu gibi genellikle taşınmaz (gayrimenkul) anlamında kullanılır.
Oysa Arapçada devlet, düzen, ülke, egemenlik, iktidar, saltanat anlamlarına da gelir.
Dolayısıyla “Adalet mülkün temelidir” sözüyle kastedilen şey şudur: “Devletin veya düzenin esası adalettir.”
‘Esas’ kelimesi için seçilmiş olan ‘temel’ de yanlış bir karşılıktır.
Bir devletin adalet temelinde kurulmuş olması önemli ama adalet sadece devlet binasının temel kısmında bulunmaz ki!
Sözün sahibi olan Hz. Ömer’in anlayışına göre adalet bir devletin temelinde olduğu gibi çatısında da, yani her zerresinde vücut bulmalıdır.
Temelinde adalet olup da çatısında zulüm yaşanırsa o binada adaletin varlığından söz edilebilir mi?
* * *
“Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” sözünün Atatürk’e, Hz.Ali’ye ve hatta şair Tevfik Firket’e ait olduğu da söylenir.
Önemli olan bu sözün neyi ifade ettiğidir, kimin söylediği değil…
“Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” sözünün önce dünyada her şey için, medeniyet için, hayat için, başarı için, hedefe ulaşmak için en gerçek yol göstericinin ilim ve fen olduğunu ifade ettiğini bilmek gerekir.
İlim ve fennin dışında yol gösterici aramanın da gaflet, cehalet olduğunu, doğru yoldan sapmak, doğru yolu göstermeyene yol sormak anlamına geldiğini de kavramak önemlidir.
Bugün, 4 Mayıs 2025 Pazar
