Kurbân kelimesi dinî terminolojide kendisiyle Allah´a yaklaşılan şeyi, özel olarak da Allah´a yakınlık sağlamak, yani ibadet (kurbet) amacıyla belli vakitte belirli cinsten hayvanları kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder. Kurban, ibadet niyeti ile belirli vakitte, belirli nitelikleri taşıyan hayvanı kesmektir.
Önceki dinlerde de kurban ibadetine benzer bir ibadet olmakla birlikte İslâm dininde cinayet, şirk, israf, hayvana eziyet ve çevre kirliliği gibi olumsuz unsurlardan temizlenerek, malî ve sosyal nitelikleri bir arada bulunduran bir ibadet halini almıştır.
İslâm döneminde Câhiliye Arapları´nın kurban âdeti tevhid inancına aykırı öğelerden temizlenerek Hz. İbrâhim´in sünnetine uygun biçimde ihya edilmiş ve sosyal işlevler de yüklenerek zenginleştirilmiştir.
Kurban ibadetinin tarihi oldukça eskidir. Kur´an´da ayrıntısı verilmeksizin Hz. Âdem´in iki oğlunun Allah´a kurban takdim ettiklerinden söz edilir ve ilâhî dinlerin hepsinde kurban hükmünün konulduğu bildirilir. Bugünkü şekliyle İbrahim(as.)´e dayanır.
Kıymetli okurlar,
Kurban, insanın Allah´a yaklaşmasına vesile olan bir ibadettir. Kurban kelimesinde bu mana vardır. İnsan bu görevi yerine getirmekle, yani kurban kesmekle Hz. İbrahim gibi Allah´a ve O´nun emirlerine olan bağlılığını, gerektiğinde O´nun rızasını kazanmak için her fedakârlığa hazır olduğunu göstermiş olur. Bu itibarla bütün ibadetlerde olduğu gibi, kurbanda da iyi niyet ve ihlas esastır. Nitekim Kur´an-ı Kerim´de; ?Onların ne etleri ne de kanları Allah´a ulaşır. Fakat O´na sadece sizintakvanız ulaşır.? buyrulmuştur. Esasen Allah Teâlâ, ancak takva sahiplerinin yapmış oldukları ibadetleri kabul eder.
Kişi kurban kesmekle kulluk bilincini koruduğunu canlı bir biçimde ortaya koymuş olur. Bunu yaparken de malını Allah için telef etmesi değil en yakınlarından başlayarak insanlara yararlı olacak tarzda gerçekleştirmesi istenmiştir. Kur´an´da kurbanın kan ve etinin değil kesenlerin dinî duyarlılıklarının (takvâ) Allah´a ulaşacağının belirtilmesi buna işaret eder.
Kurban Allah´a verdiği nimetlerden dolayı şükür anlamı da taşır. Müminler her kurban kesiminde, Hz. İbrâhim ile oğlu İsmâil´in Cenâb-ı Hakk´ın buyruğuna mutlak itaat konusunda verdikleri, Kur´an´da da özetle aktarılan başarılı sınavın hâtırasını tazelemiş ve kendilerinin de benzeri bir itaate hazır olduklarını simgesel davranışla göstermiş olmaktadırlar.
İbadetler Hak rızası için ve O emrettiği için yapıldığı halde toplumsal bir takım faydalar temin eder. Bu anlamada Kurban, aynı zamanda İslam´daki sosyal yardımlaşma ve dayanışmanın bir başka örneğidir. Her gün yeryüzünde binlerce hayvan kesilir ve bundan çoğunlukla varlıklı kimseler yararlanır. Hâlbuki Kurban Bayramı´nda, bir dinî görevi yerine getirmek niyetiyle kesilen kurbanlardan, daha çok yoksullar ve hayır kurumları istifade eder. Ayrıca, bunda önemli bir geçim kaynağı olan hayvancılığı teşvik de vardır.