(Türk Edebiyatında hiciv ve mizah konularında bir araştırma)
Mizahın,Türkçe sözcüklerimizdeki tanmı:Eğlendirmek,güldürmek ve birilerinin bir davranışlarına incitmeden takılmak amacını güden ince alaya denir.Gerçeğin güldürücü yanlarını ortaya koyan yazın türüdür.Bunun çizgi ile yapılana KARİKATÜR denilir.
HİCİV ise "Bir kimseyi,bir toplumu,bir düşünceyi ya da bir göreneği yermek için yazılmış yazı veya söylenmiş söz,taşlama" olarak tanımlanır.
Bu tanımlar çerçevesinde,her ulusal edebiyatın ulusal yapısına özgü-mizah ve hiciv (gülmece ve yergi) türü sanat verileri vardır.
FRANSIZLARA göre mizah ve hiciv:"Ancak,hücum edileni yerin dibine batırdığı zaman beğenilir."
İNGİLİZLERE göre özetle,mizahsız bir hiciv küfürdür.
ALMANLAR ise mizah ve hiciv:İdeal ve gerçek arasındaki çelişkiyi,yergiyi şakacı biçimde yansıtan bir şiir türü,bir sanat olarak tanımlarlar.
Kimi yazarlarımızın mizah ve hiciv üzerine düşünce ve yorumlarına gelşnce:
AZİZ NESİN: Mizahlarda ortaklaşa var olan nitelik güldürü ögesidir.Halk mizahı, doğduğu çağın ve toplumun özellikleriyle koşullanmıştır.
AHMET TOPER: Mizah, gülen düşüncedir
MUSTAFA ŞEKİP TUNÇ: Dil inceliklerinin çeşitleri arasında yergi diye adlandırılan istihza ile gülmece vardır.
M.İLHAN BAŞGÖZ:Türk Halk Edebiyatı´nda mizah ve hiciv,güldürürken iğneler. Çünkü güldürmek,ağlatmaktan daha zordur.
SULHİ DÖLEK:Çelişkiler içinde olanı,ön plana çıkartarak yeren bir sanat dalıdır.
HASAN HÜSEYİN:Mizah da,hiciv de güçsüzün güçlüden öc alışıdır.
İLHAN SELÇUK:Bektaşi fıkraları da Türk mizahının dünyada eşi menebdi bulunmaz örnekleridir.
FERİT ÖNGÖREN:Gülme,mizahın alkışı yerinedir.Hoşgörü,mizahın kültür boyutunu işaret eder.
Sonuç olarak ÖMER ÖZCAN´a göre ise
YERGİNİN ve GÜLCEMENİN içinde gülme vardır,nükte vardır,komiklik vardır, iğneleme vardır,şaka vardır,olay vardır,hoşgörü vardır,bilgelik vardır.Bir de eleştiri vardır ki, o da yergidir..
KAYNAK: (Başlangıçtan günümüze Türk Edebiyatı´nda Hiciv ve Mizah/ÖMER ÖZCAN)